1-Mavzu. Kirish. Binolarni muxandislik jixozlash fani vazifalari va maqsadlari

1-Мавзу. Биноларнинг мухандислик жиҳозларини ривожланиши тарихи.

• Режа:
• 1. Кириш.
• 2. Фаннинг максади, тарихи, вазифаси ва хозирги ахволи ва келажаги.

КИРИШ

• Ушбу дастурда “Биноларни мухандислик жихозлаш” фанининг мазмуни,предмети,мохияти,мақсад ва вазифалари олий ўқув юртларининг қурилиш йўналишларида тахсил олаётган талабаларга биноларни мухандислик жихозлашда керакли мухандислик ечимларни топиш ва уларни хисоблаш махоратига ега бўлишни,қурилиш сохасидаги меъёрий хужжатлардан ва бошқа техник-информацион адабиёттлардан ва интернетдан оқилона фойдаланишга ўргатади.Талабалар биноларни мухандислик жихозлаш элементларини афзалликлари бўйича ажрата олиши,тармоқларнинг аксионанаметрик схемаларини тузишни ва хисоблай олишини хамда мухандислик фикрлашда ўз аксини топган.

Binolarni muxandislik jixozlash fani vazifalari va maqsadlari.

• Fanni o’qitishdan maqsad –talabalarga bino va inshootlarda loyixa va ekspultatsiya jarayonida,ichki va tashqi muxandislik tarmoqlari va uskunalari xaqida ma’lumot berish.Axoli puktlari va ayrim bino va inshootlarning ichki muxandislik tarmoqlarining ishlash prinsiplarini tushuntirish.Fanning vazifasi – bino va inshootlarda uchraydigan ichki va tashqi muxandislik tarmoqlari va qurilmalarini tanlay olish va loyixalash usullarini o’rgatishdan va optimal yechimlarini tanlash,gidravlik xisob ishlarini amalga oshirish ,me’yoriy xujjatlar,standartlar,jadvallar bilan ishlash.Fan texnika rivojlanib bormoqda,muxandislik tarmoqlarini va jixozlarini qurish va qayta qurishda xam zamonaviy EXM mashinalaridan foydalanishni o’rgatish.

Фаннинг вазифаси – талабаларга муҳандислик тармоқлари тизимларини ҳисоблаш назарияси, уларнинг турлари тузилишини, уларнинг инсонни ишлаш ва яшаши учун комфорт миқроиқлимни таъминлашдаги роли, ноанъанавий иссиқлик, газ билан таъминлаш тизимларидан самарали фойдаланиш учун улардан муносибларини танлаб, ҳисоблашга ўргатишдан иборат.

• Фаннинг вазифаси – талабаларга муҳандислик тармоқлари тизимларини ҳисоблаш назарияси, уларнинг турлари тузилишини, уларнинг инсонни ишлаш ва яшаши учун комфорт миқроиқлимни таъминлашдаги роли, ноанъанавий иссиқлик, газ билан таъминлаш тизимларидан самарали фойдаланиш учун улардан муносибларини танлаб, ҳисоблашга ўргатишдан иборат.

Фаннинг максади, тарихи, вазифаси ва хозирги ахволи ва келажаги.

• Ҳозирги кунда Республикада замонавий турар-жой, жамоат ва маъмурий бинолар қурилаяпти. Бу бинолардаги ҳоналарда зарурий даражадаги микро-иқлимни яратиш учун замонавий инженерлик жиҳозларини яратиш, лойихалашда энергия-тежамкор вариантларни қўллаш лозим. Дастур муҳандислик коммуникациялари учун зарур бўлган замонавий, энергия-тежамкор жиҳозларини қўллаш бўйича фан ва техниканинг сўнгги ютуқларини тизимларида тадбиқ этиш уларни замонавий усуллардан фойдаланиб лойиҳалаш янги материал ва жиҳозларни қўллаш масалаларидан ташкил топган.
• Ушбу фан талабаларда мавзеларни сув таъминоти ва оқава сувларни оқизиш, иссиқлик ва газ билан таъминлаш, биноларни иситиш, вентиляция ва ҳавони кондициялаш тизимларини лойиҳалаш, уларни конструктив ечимлари, тизимлардаги ускуна ва жиҳозларни тўғри лойиҳалаш ва танлашга доир масалалари ўргатиш, тизимлари қуриш масалалари ва усуллари, монтаж ишлари, созлаш масалалари ва синаш ишлари ҳамда улардан фойдаланиш бўйича билим, бошланғич кўникмаларни ҳосил қилиш ва малакасини шакллантиришдан иборат.

Binolarni muxandislik jixozlash fani qisqacha tarixi

• Eramizdan 100 ming yil oldin Qadimgi gretsiyada birinchi muxandislik jixozlari va tarmoqlari vujudga kelgani xaqida ma’lumotlar bor.Ammo bundanda oldin Qadimgi Xitoyda butun boshli kanalizatsiya tizimi bo’lganligin isbotlovchi qoldiqlar topilgan.Dastlabki davrlarda muxandislik jixozlari deyilganda suv ta’minoti va oqova suvlarni olib chiqib ketish jixozlari va tarmoqlari tushunilagan.Keyinchalik sanoat inqiloblari natijasida bu soxa xam tez rivojlana boshladi.

Ayniqsa 19-20 asrga kelib elektr va gaz tarmoqlari rivojlanishi davomida muxandislik jixozlari ko’payib bordi.Binolarni elektr tarmoqlari va gaz tarmoqlari bilan ta’minlash toboro avj ola boshladi.Bino va inshootlarga yangidan yangi uskunalar o’rnatila boshladi.Bular jumlasiga issiqlik bilan ta’minlash (kichchik qozonxonalar).shamollatish tizimlari,lift tizimlar kirardi.Xozirgi zamonga kelib elektr tarmoqlari bilan birga telekommunikatsiya jixozlari,xavfsizlik tizimlari jixozlari,mikriklimit jixozlari qo’shilmoqda.”Aqlli uy” konsepsiyasi kelajak uylarining muxandislik jixozlarini umumlashtirgan yaxlit tizimdir

Ayniqsa 19-20 asrga kelib elektr va gaz tarmoqlari rivojlanishi davomida muxandislik jixozlari ko’payib bordi.Binolarni elektr tarmoqlari va gaz tarmoqlari bilan ta’minlash toboro avj ola boshladi.Bino va inshootlarga yangidan yangi uskunalar o’rnatila boshladi.Bular jumlasiga issiqlik bilan ta’minlash (kichchik qozonxonalar).shamollatish tizimlari,lift tizimlar kirardi.Xozirgi zamonga kelib elektr tarmoqlari bilan birga telekommunikatsiya jixozlari,xavfsizlik tizimlari jixozlari,mikriklimit jixozlari qo’shilmoqda.”Aqlli uy” konsepsiyasi kelajak uylarining muxandislik jixozlarini umumlashtirgan yaxlit tizimdir

Binolarning muxandislik jixozlari xozirgi davrga kelib quyidagi turlar bo’yicha tasniflanadi;

Binolarning muxandislik jixozlari xozirgi davrga kelib quyidagi turlar bo’yicha tasniflanadi;

• - Sovuq suv ta’minoti
• - Issiq suv ta’minoti va issiqlik ta’minoti
• - Oqova suvlarni olib ketish
• - Xavo uzatish tizimlari (vintelyatsiya)
• - Chiqindilarni olib chiqib ketish tizimi
• - Elektr tarmoqlari
• -Telekommunikatsiya tizimlari
• - Xavfsizlik tizimlari
• - Mikrokliomit tizimlari