1-mavzu: kimyoning asosiy tushunchalari reja : Kirish. O’zbekistonda kimyo fani va sanoati. Kimyo fanining maqsadi, vazifalari

Kimyo fanining hozirgi vazifalari

Moddani chuqur bilish va undan inson hayoti farovonligi yo’lida foydalanish kimyoning hozirgi asosiy shioridir. Kimyo dunyoni tashkil etgan elementlarni ham, shu elementlardan hosil bo’ladigan turli-tuman oddiy va murakkab moddalarni ham, ularning bir-biriga aylanishiga doir qonunlarni ham o’rganadi. Hozirgi kimyo moddalar va ularning aylanishlari to’g’risida to’plangan bilimlar sohasini o’z ichiga oladigan kimyoviy fanlar oilasiga bo’linadi: jonsiz tabiatning tarkibiy qismi aylanishlarini o’rganadigan kimyoning bo’limi - anorganik kimyo nomini oldi; hayvonot va o’simliklar dunyosi tarkibiy asoslarini o’rganadigan bo’lim – organik kimyo deb nom oldi.

Kimyo – o’zining vazifalari va ishlash usullari bilan farq qiladigan, ammo o’zaro bog’langan yoki qator chegara sohalariga ega bo’lgan bo’limlarga bo’linadi. Masalan, har qanday kimyoviy aylanishlarga xos umumiy qonuniyatlarni o’rganish bilan umumiy kimyo shug’ullanadi.

Moddalarning sifat va miqdoriy tarkibini o’rganish bilan analitik kimyo shug’ullanadi.

Kimyo oldida turgan vazifalar, ayni paytda ilmiy – texnika taraqqiyoti va jamiyatimizning tinimsiz o’sib borayotgan ehtiyojini to’liq qondirish, moddalar to’g’risida to’plangan bilimlarni hamda yutuqlarni insonlarning turmush faoliyatlarini yaxshilashga tadbiq qilish bilan uzviy bog’liq.

Bularga eng avvalo:

- kundalik amaliy faoliyatimizda keng foydalaniladigan moddalar va materiallarni tabiiy xomashyolardan olish uchun chiqindisiz va ekologik zararsiz texnologiya yaratish (metalllar, qotishmalar, yoqilg’ilar, o’g’itlar va boshqalar) va joriy qilish;

- xossalari oldindan ma’lum bo’lgan sun’iy moddalarni yaratish (plastmassalar, dorivor preparatlar);

- kimyoviy jarayonlar energiyalaridan foydalanish (minatyur va uzoq muddatli tok manbalarini yaratish).

Demak, kimyo eng avvalo, insoniyat uchun kerakli materiallarni tabiiy xomashyolardan olish uchun zarur – metalllar, keramika, bog’lovchi moddalar, chinni, shisha, o’g’itlar, farmatsevtik materiallar, kauchuk, plastmassa, sun’iy tola, yoqilg’ilar, kompozitsion materiallar, oziq-ovqat mahsulotlari va ko’pgina boshqa materiallar olishga qaratilgandir.