1-мавзу. Кўчмас мулк объектлари ва улардан фойдаланишни ташкил этишнинг илмий-назарий масаллари

Уй жой ҳуқуқи – бу уй жой муносабатларини тартибга солувчи ҳуқуқий меъёрлар йиғиндисидир.
Уй жой муносабатлари – бу умумий, авлоддан-авлодга ўтувчи тушунча бўлиб, уй жой масаласида юзага келувчи турли хил муносабатларни акс эттиради: турар жойдан фойдаланиш, уй жойга муҳтожларга уни тақдим қилиш, қурилиш, иқтисодиётнинг уй жой сектори бошқаруви ва эксплуатацияси.
Уй жой муносабатлари қуйидаги асосий гуруҳларга бўлинади:

1. 
   Турар жой ижараси бўйича муносабатлар, ижара битими ёки бошқа асос (бошқа битим, турар жой кооперативи аъзолиги ва ҳ.к.) ларга таянган ҳолда турар жойдан фойдаланиш. Турар жойдан фойдаланиш муносабатлари биринчи навбатда, фуқаролик-ҳуқуқий ҳарактердаги меъёрлар билан тартибга солинади.
   
2. 
   Фуқароларни турар жой билан таъминлаш соҳасидаги муносабатлар. Бу муносабатларнинг субъектлари бўлиб, бир томондан, яшаш шароитларини яхшилаш мақсадида ўзларига турар жой ажратилишини сўраб мурожаат қилувчи фуқаролар, иккинчи томондан, мулкдор ёки масъул ташкилотлар сифатида уй жой ажратиш масалаларини ҳал қилиш ваколатига эга давлат органлари, маҳаллий ўз-ўзини бошқариш органлари, корхоналар, муассаса ва ташкилотлар ҳисобланади. Бу турдаги уй жой муносабатлари биринчи навбатда, маъмурий-ҳуқуқий ҳарактердаги меъёрлар билан, баъзи ҳолларда эса фуқаролик-ҳуқуқий ҳарактердаги ҳужжатлар билан тартибга солинади.
   

07.05.1993 йил кучга кирган, № 846-XII сонли (келгуси ўзгартириш ва қўшимчалари билан) Ўзбекистон Республикасининг “Давлат уй жой фондини хусусийлаштириш ҳақида” ги Қонуни муҳим аҳамиятга эга. Унда давлат уй жой фондини хусусийлаштиришни амалга оширишнинг асосий тамойиллари, ҳамда уй жойга бўлган эгалик муносабатларидаги ислоҳотларнинг ҳуқуқий, ижтимоий, иқтисодий асослари белгиланган.
Давлат уй жой фондини хусусийлаштиришнинг асосий тамойиллари қуйидагилар:

• 
  ЎзР да давлат уй жой фондини хусусийлаштиришда иштирок этувчи хусусийлаштиришнинг барча субъектлари тенг ҳуқуқга эга;
  
• 
  ихтиёрий асос;
  
• 
  хусусийлаштиришнинг уй жой муаммоси ечими билан ўзаро боғлиқлиги;
  
• 
  пуллик ва пулсиз муносабатларнинг уйғунлиги;
  
• 
  фуқароларнинг ижтимоий ҳимояси;
  
• 
  ошкоралик, ижтимоий адолатга амал қилиш;
  
• 
  хусусийлаштириш жараёни устидан давлат ва жамоат назорати.