|
2- Mavzu: Ko‘p tomonlama ulanish texnologiyalari.
Reja:
1. Ko‘p tomonlama ulanish tushunchasi.
2. Mobil tizimlarda dupleks rejimini tashkil etish.
Ko‘p tomonlama ulanish tushunchasi bu tizimga ajratilgan chastota-vaqt resurslari doirasida ko‘plab foydalanuvchilarni parallelishlashini ta’minlash bo‘yicha choralar majmuini ko‘zda tutadi. Har bir abonentni qandaydir fizik kanalga tenglashtirish bilan aytish mumkinki, aniq bir ko‘p tomonlama ulanish texnologiyasi bu kanallar orasida cheklangan chastota-vaqt resursini taqsimlash usuli hisoblanadi.
s(t) uning yordamida i-nchi aloqa kanali ishlatiladigan signal bo‘lsin (i = 1,2,…,k, bu yerda k-tizimning to‘liq kanallari soni). Buni matnda sezilarsiz ko‘p nurlilik samarasini inkor qilish va birga bo‘ladigan n(t) shovqinni aditiv hisoblash, fizik tarqalish muhitining chiziqli modelini saqlash bilan qabul qilish tomonida kuzatiladigan tebranishni mos ravishda t-nchi signalni tarqalish trassasida so‘nish va kechikish shaklida tasavvur qilish mumkin. Qabul qilish tomonining vazifasi aniq bir abonentning xabarini ajratishdan iborat, binobarin,tashqi signallar bunda halaqitlar rolida qatnashadi.
Kanallar signallarining ortogonalligi chastota yoki vaqt bo‘yicha ajratish yoki to‘g‘ri keladigan kodlash hisobiga ta’minlanishi mumkin. Shunga muvofiq, ko‘p tomonlama ulanish usullarini tasniflash ham o‘rnatilgan.
Barcha mobil radioaloqa tizimlari ikkita umumiy katta analog va raqamli toifalarga bo‘linadi.
Bunda ularda uchta asosiy ko‘p tomonlama ulanish usullari KChAKTU(FDMA), KVAKTU(TDMA) va KKAKTU(CDMA) ishlatiladi[1,3].
Keyinchalik ko‘p stansiyali ulanishni sotali aloqa tizimlari qo‘llaniladigan ko‘rib chiqamiz.
Kanallar chastota bo‘yicha ajratiladigan ko‘p tomonlamaulanish(KChAKTU).Buko‘ptomonlamaulanishtexnologiyasi dastlab mumkinligi va ishlatishdagi oddiyligi tufayli analog sotali aloqa tizimlarida ishlatilgan. KChAKTU (FDMA) tizimlari shunday tarzda quriladiki, har bir abonentga aloqa seansi vaqtida oldin aktiv abonentlarga taqdim etilgan kanallardan hech biri bilan mos tushmaydigan, tizimning umumiy Δfr chastotalar diapazoni chegaralarida Δfp polosali chastota kanali ajratiladi. Bunda kanallar signallari spektrlari qoplanib qolinmaydi (1.12a- rasm) va bu bilan ortogonallik sharti bajariladi.
1.12b-rasmdagi Δfr va Tr tomonlari to‘g‘rito‘rtburchak tizimning umumiy chastota-vaqt resursini xarakterlaydi. Ko‘rinib turibdiki, KChAKTUda bu umumiy resurs har biri butun mumkin bo‘lgan vaqt resursini va chastota resursining faqat k-nchi qismini egallaydigan k gorizontal yo‘lakchalarga “qirqiladi”.
KChAKTU usuli barcha analog SMAT tizimlari, ya’ni birinchi avlod tizimlarida ishlatiladi, binobarin, ular uchun abonentlar kanallarining polosasi kengligi Δfp=10…30kGsni tashkil etadi.
Masalan, AMPS standartida tizimga ajratiladigan chastotalar resursi ikkita BTSdan MSga(to‘g‘rikanal) ma’lumotlarni uzatish uchun 869…894MGs diapazon va teskari yo‘nalishda(teskari kanal) ma’lumotlarni uzatish uchun 824…849 MGs diapazoni hisoblanadi. Shunday qilib, chastota bo‘yicha dupleks ajratish 45 MGsni tashkil etadi.
Har bir chastotalar kanaliga Δfp,=30kGs polosa ajratiladi, shunday ekan, himoya intervallarini hisobga olganda ajratilgan diapazon chegaralarida 832 ta kanal joylashadi va 1 dan 799 gacha va991dan 1023 gacha nomerlar beriladi.
To‘g‘ri (downlink) va teskari (uplink) kanallar spektral ajratishga ega bo‘lish bilan kanallarni bir-birlariga ta’sir etishini faqat nazariy to‘liq yo‘qotadi.
Amalda esa kanallararo (ichkitizimli) halaqitlarning vujudga kelishini qabullagichdagi ajratish filtrlarini noidealligi tufayli oldini olish mumkin emas, buning natijasida bitta kanaldan energiyaning qismi qo‘shni kanalga o‘tib ketadi.
Analog tarmoqlardagi qo‘shimcha xizmatlar to‘plami ham raqamli tizimlardagiga qaraganda juda yuqori. FDMA tizimini ishlatadigan ko‘plab analog standartlardan biri NMTva AMPS hisoblanadi.
1.13-rasmda 4ta abonentlar orasida ajratilgan chastotalar diapazonini taqsimlanishiga misol keltirilgan. Abonentlardan har biriga 30kGsdan kenglikdagi polosa taqdim etilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
