1-Mavzu: Joylashtirish tizimi va vositalari. Reja

2. Kichik mehmonxonani boshqarish tuzilmasi.

Standart motellarda boshqarishning eng oddiy sxemasi taxminan quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi: 100 nomerli motelda direktorga qabul qilish va moliya xizmatining to‘rt klerki, xo‘jalik xizmatining boshlig‘i bevosita bo‘ysunadi, xo‘jalik xizmati boshlig‘ining ko‘l ostida sakkiz xodima, to‘qqiz paj (bellman) (ular mijozlarning avtomobillarini parkovka qilish bilan ham shug‘ullanadi) va bir ta’mirlovchi (elektr va santexnika ishlarini bajaruvchi) ishlaydi.

Yuqori darajali yirik mehmonxonalarda esa, aksincha, boshkaruv pog‘onalari soni ko‘payadi: masalan, bosh direktor uch o‘rinbosarga (nomer fondi, ovkatlanish va ma’muriy xizmatlar bo‘yicha) ega bo‘ladi.

Nomer fondi direktoriga qabul qilish xizmati, xo‘jalik xizmati (xodimalar va farroshlar, kirxona, kimyoviy tozalash shoxobchasi va sh.k.) bo‘ysunadi.

Umumiy ovqatlanish direktoriga oshxona, restoranlar, barlar, banket xizmati, nomerlarda xizmat ko‘rsatish bo‘limi bo‘ysunadi.

Ma’muriy ishlar bo’yicha direktorga kontroller, marketing va sotuvlar bo‘limi menejeri, bosh muxandis, xavfsizlik xizmati va xodimlar bo‘limi bo‘ysunadi.

Mehmonxona mulkdori davlat, munitsipalitet, jismoniy shaxs, aksiyadorlik jamiyati bo‘lishi mumkin. Aksiyadorlar direktorlar kengashini saylaydi (aksiyador saylaydigan kengash a’zolari soni unga tegishli aksiyalar mikdoriga mo‘tanosib bo‘ladi). Direktorlar kengashi bosh direktorning ishini nazorat kiladi, moliyaviy reja (budget)ni tasdiklaydi, bosh direktorning reja ijrosi to‘g‘risidagi hisobotini tinglaydi. Direktorlar kengashi majlisi odatda yilning har choragida bir marta chaqiriladi.

Maxsus adabiyotlarda mehmonxona bo‘limlari tanlangan mezonga ko‘ra muayyan guruxlarga birlashtiriladi. Masalan, mehmonxonaning asosiy (daromadni shakllantiruvchi) bo‘limlari (Revenue centers) va yordamchi bo‘limlari (Support centers) farqlanadi. Asosiy bo‘limlarga nomer fondi, restoranlar, barlar, yordamchi bo‘limlarga esa - texnik bo‘lim, kadrlar bo‘limi, buxgalteriya kiradi. Mehmonxona xizmatlarini front of the house va back of the house ga tasniflash metodi keng tarkalgan bo‘lib, mazkur metod zamirida mehmonxona muayyan bo‘limi xodimlarining mijozlar bilan aloka qilish darajasi yotadi.

Front of the house ga qabul qilish xizmati, restoran; back of the house ga oshxona va buxgalteriya esa kiradi. So‘nggi zikr etilgan gurux xizmatchilari mijozlar bilan bevosita aloka qilmaydi. Mazkur guruhlarning xodimlari har xil dasturlar bo‘yicha o‘qitiladi, ular xizmat ko‘rsatadigan xonalar aniq ajratiladi. Hatto ularning forma kiyimi ham farq kiladi.

Kichik mehmonxonalar, tabiiyki, ancha sodda boshkaruv tuzilmasiga ega bo‘ladi. Ammo asosiy bo‘limlar o‘ziga xos funksiyalari bilan saqlanib qoladi.

2-rasmda mashxur Holliday Inn mehmonxonalar tarmog‘iga kiruvchi kichik (130 nomerli) mehmonxonani boshqarish tuzilmasi ifodalangan.

1- rasm