1-mavzu: Iqtisodiyot, bozor va iqtisodiy siyosat Iqtisodiyot va bozor. Iqtisodiyotni boshkarishning bozor mexanizmi, uning faoliyat sohasi

Sof ijtimoiy manfaatlar juda ko'p emas, ko'pincha xususiy va jamoatchilik manfaatlari xususiyatlarni o'z ichiga olgan aralash manfaatlar mavjud.
Deyarli sof ijtimoiy ne’matlar:
-kechasi dengizchilarni boshqaradigan dengiz chiroqlari(mayog'i) uning nuri har bir kishi uchun porlaydi
-huquqiy davlatning ichki va tashqi xavfsizligi uning hududida bo'lgan har bir kishiga taqdim etiladi.
Haddan tashqari yuklangan jamoat ne'matlari:
-jamoat transporti
-yo'llar
-kutubxona
-mashinalar turargohi
Mikroiqtisodiyotda axborot asimmetriyasi(nomukammal ma’lumotlar)— bu shartnoma tomonlari o'rtasida axborotning notekis taqsimlanishi. Asimmetrik axborotni tarqatish holatida, tomonlardan biri shartnoma predmeti, uni bajarish jarayonida uning xulosasi yoki xatti-harakati haqida boshqasidan ko'proq narsani biladi.
Davlat axborot assimetriyasini bartaraf etishda ham rol o'ynashi mumkin:
- texnik reglamentlar asosida majburiy sertifikatlashni joriy etish;
- litsenziyalashdan foydalanish;
- kompaniyani moliyaviy hisobotlarni nashr etishga majbur qilish;
- banklarni kreditning to'liq qiymati haqidagi ma'lumotlarni oshkor qilish majburiyati;
- majburiy javobgarlikni sug'urtalashni joriy etish va h. k.
12.01.2019 yil 12022 raqamli «Iqtisodiy rivojlanish sohasida davlat siyosatini amalga oshirish tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida»
gi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmonida shunday deyiladi: - «Soʻnggi yillarda respublika iqtisodiyotida davlatning roli va ishtirokini qisqartirish, iqtisodiyot tarmoqlarini boshqarishga bozor prinsiplari va mexanizmlarini keng joriy qilish, shuningdek, aholi farovonligi va turmush darajasini oshirish boʻyicha aniq maqsadga yoʻnaltirilgan chora-tadbirlar amalga oshirildi.»
Iqtisodiyotga davlat aralashuvining minimal chegaralari:

• Bozor iqtisodiyotining samarali ishlashiga hissa qo'shadigan huquqiy bazani va ijtimoiy muhitni ta'minlash (o'yinning "qoidalari" ni belgilash). Xususiy kapitalni qayta tiklash uchun umumiy qulay shart-sharoitlarni yaratish, davlatning mehnat, soliq, ijtimoiy, monetar, bojxona qonunchiligini ishlab chiqishga qaratilgan sa'y-harakatlarini jamlash, iqtisodiy faoliyatni nazorat qiladi va qonunchilikka asoslanib, bozor munosabatlarining turli sub'ektlari o'rtasida yuzaga keladigan muammolarni hal qilishda arbitr rolini bajaradi.

2. Davlat milliy mudofaa, jamoat tartibini saqlash, turli xil aloqa tarmoqlarini qurish, ta'lim tizimi, sog'liqni saqlash, ilm-fan, atrof-muhitni muhofaza qilish va shu kabi sohalarni rivojlantirishni o'z zimmasiga oladi va bunday tovarlar odatda davlat byudjeti hisobidan moliyalashtiriladi.