1-mavzu. “Ilmiy tadqiqot metodologiyasi” fanining predmeti. Reja

Dissertatsiya mavzuining dolzarbligi – bu uning ijtimoiy nazariya va amaliyot uchun kerakli ekanligi bo‘lib, fanda ko‘pincha oldingi nazariy tasavvurlar doirasiga yaqqol joylashmaydigan yangi faktlarning kashf qilinishi natijasida vujudga keladigan vaziyatning mavjudligi bilan belgilanadi.
Mavzuning dolzarbligi dissertatsiya tadqiqoti sifatidagi ilmiy tadqiqotga nisbatan asosiy talabdir.
Dolzarblik Yangilik, jamiyat hayoti bilan bog‘liqlik, yetilgan ziddiyat.
Aniqlik Tipik kamchiliklari: mavzuning asossiz kengligi, global tusdagi mavzu ifodalanishida mavhumlik. Masalan, agar «Davlat boshqaruvi» mavzui tanlanadigan bo‘lsa, unda bunday mavzu ilmiy ish uchun yaramaydi, haddan ortiq mavhum bo‘ladi. Birmuncha torroq mavzuni tanlagan ma’qulroq.
Muammolilik «O‘zbekistonning soliq siyosati» mavzui o‘quv ishi (referat, kurs yoki diplom ishi) uchun bo‘lishi mumkin, lekin uning nomida muammo yo‘q. Hatto o‘quv maqsadlari uchun ham qandaydir aniq bir jihatni olgan yaxshi: «O‘zbekistonning soliq siyosati davlat boshqaruvi Mavzuni tanlashdagi amallar vositasi sifatida». Bunda muammo yaqqol ko‘rinib turibdi: davlatning soliqlarni o‘zgartirish yordamida ijtimoiy jarayonlarni boshqarishi qanday amalga oshirilmoqda. Ilmiy ish uchun undan ham aniqrok mavzuni tanlagan ma’qul: «Soliq siyosati yordamida kichik va o‘rta biznesni rag‘batlantirish». Aniqlangan mavzuga muvofiq ravishda aniq-ravshan ifodalangan maqsad shakllantiriladi.
Tushunchalarning aniqligi- Masalan, «rivojlanishning o‘sishi», «ma’noning pasayishi», «muammo falsafasi «jozibadorlik jozibasi» kabi va boshqa ikki xil ma’noli va noaniq ifodalarni ishlatmaslik kerak.
Lo‘ndalik «Qoraqalpog‘iston Respublikasida transport infratuzilmasining rivojlanishi va mintaqada bozor iqtisodiyoti sharoitida turizmni rivojlantirish istiqbollari». Bunday nom to‘g‘ri va ishlatish mumkin, lekin juda uzun. Uni qisqaroq ifodalagan ma’qul: «Qoraqalpog‘istonda transport va turizmning rivojlanishi».
Birinchi nom ancha aniqroq, lekin idrok etish qiyinroq. Darvoqe, qisqa nomning ham o‘z kamchiliklari bo‘ladi, ularni keyin ma’ruzada izohlashga to‘g‘ri keladi, shuning uchun muallif aniqlik yoki qisqalikni tanlashi kerak bo‘ladi, yaxshisi esa har ikkalasini ham o‘z joyida qo‘llagan yaxshi.