1-mavzu: “Global iqtisodiy rivojlanish” fanining predmeti va vazifalari Reja

4.1. Jahon iqtisodiyotida global muammolarning paydo bо‘lishi

Jahon iqtisodiyoti hozirgi davrdagi kabi keskin muammolar girdobiga duch kelmagan. Bu muammolarni hal etmasdan turib, insoniyat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot yо‘lidan rivojlana olmaydi.

Muammoning global, ya’ni, umumjahon miqyosdagi muammolar ekanligini kо‘rsatuvchi asosiy mezonlar quyidagilar hisoblanadi:

- olamshumul ahamiyatga egaligi;

- insonlar hayotining barcha sohalariga taalluqliligi;

- muammoni hal etishda kо‘pchilik davlatlarning birgalikda harakat qilishi.

Olimlar va jamoat arboblari orasida mamlakatlar yoki hududlar taraqqiyotidagi о‘ziga xos masalalarning global muammolarga aylanishi hususida turli fikrlar va qarashlar konsepsiyasi mavjud. Shuni qayd etib о‘tish joizki, bu jarayonga asosiy sabab jahon xо‘jaligining XX asr industrial bozor iqtisodiyoti bosqichiga xos bо‘lgan ekstensiv rivojlanishi bо‘ldi. Ammo oxirgi о‘n yilliklarda Yevropa, Amerika va Osiyoning rivojlangan mamlakatlari о‘z iqtisodiyotlarini intensiv rivojlanish yо‘liga о‘tkazish uchun qanchalik harakatlar qilayotgan bо‘lsalarda, kо‘plab qoloq, rivojlanayotgan, shuningdek, bir qator о‘tish davri iqtisodiyotiga ega mamlakatlar uchun intensifikatsiyalash jarayoni yechilmagan eng muhim muammolardan biri bо‘lib qolmoqda.

Global muammolar orasida ekologik, oziq-ovqat, demografik muammolar asosiy о‘rinni egallaydi.