1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

N _s -mahsulot birligi uchun sarf bulgan quvvat normasi
I_m -ishlab chiqarish dasturidagi mahsulotlar (shartli - natural birliklarda)
yoki D q I _s * YU _s * M _{s (13)}

Bu erda: D - dvigatelni xarakatga keltirish va uzluksiz ishlab turishi uchun sarf buladigan energiya (KvtG’soat)

I _s - bir soatda mashina iste’mol kiladigan quvvat normasi;
YU - rejali yuklatish (soat)
M _s - mashinalar soni.

Texnologik jarayonlarda rejali iste’mol buladigan yokilgi xajmi (E_r) quyidagi formula orkali aniklanadi:

E_r q ( Sh_{yok *} A ) G’ K (14)

bu erda: Sh_yok - ish birligi uchun shartli yokilgining salmok normasi;

A- ish xajmi.
K- kaloriya ekvivalenti ( texnologik jarayon uchun ishlatilayotgan yokilgi kaloriyasining shartli yokilgi kaloriyasiga nisbati)

Katta xajmga ega bulmagan korxonalarda energiya xujaliklari bosh mexanika bulimiga karaydi,. Bu xolda, energetik bosh mexanikning yordamchisi yoki energotsexning raxbari xisoblanadi.

Katta korxonalarda zavod boshkarmasi tarkibida mustakil bulim tashkil etilib, uni bosh energetik boshkaradi. U energotsex, energiya laboratoriyalarining ish faoliyatiga raxbarlik kiladi.
Bosh energetik bulimi tarkibida quvvatlardan foydalanish, ularning sarfi, xisob-kitoblarni rejalashtiradilar va olib beradilar.
5.3. Transport xo’jaligini tashkil etish va boshqarish.

Korxonalarda transport xo’jaligi xizmati juda katta axamiyatga ega. Korxonalarning transport xo’jaligi ichki va tashki turlarga bulinadi. Tashiladigan yuklarning katta qismi zavod ichki transport vositalari, temir yul va avtomobil transporti orkali tashiladi.

Transport xujaliklari quyidagi muxim vazifalarni bajaradi:
1.Asosiy va yordamchi tsex va uchastkalarni moddiy-texnika resurslari bilan ta’minlash;
2.YUklarni ortish-tushirish va tashish jarayonlarini mexanizatsiya va avtomatizatsiya yordamida bajarish.
3.Transport vositalaridan unumli foydlanish, transport xo’jaligida band bulgan ishchilarning mexnat unumdorligini doimo ustirib borish bilan birga sarf xarajatlarni kamaytirish.
4.Texnologiya jarayoni va transport xizmati urtasidagi uzaro uzviy alokani tashkil etish va ta’minlash.
Korxonalardagi transport xujaliklari xizmat kilish joyiga kura tashki, ichki va tsexlararo bo’ladi.
Tashki transport iste’molchilar va ta’minotchilar bilan aloka boglashga xizmat kiladi. U ta’minlovchilardan korxonaga xom-ashyo, ishlab chiqarish uchun zarur materiallarni olib kelish bilan bilan korxonadagi omborlardan tayyor mahsulotlarni iste’molchilarga etkazib xam beradi.
TSexlararo transport vositalari materiallar, yarim-fabrikat, ishlab chiqarish jarayonida xosil bulgan chikindilarni tsexlar orasida tarkatadi va ularga xizmat kiladi.
Transport ishlari faoliyatining bajarilishi darajasiga karab zavod ichki transportlari markazlashgan (umuzavod transporti) va oddiy usullarga bulinadi. Umum zavod transport faoliyatini boshqarish korxona transport bulimining boshligi vazifasiga kiradi.
Transport xo’jaligining ishlarini yaxshilash va to’g’ri olib borish uchun texnik-iqtisodiy kursatkichlari to’g’ri asoslangan xolda yillik reja tuziladi. Rejada kursatiladigan chora-tadbirlarning samaradorligi, mexnatni muxofaza kilish, ratsionalizatsiya, kashfiyotchilik kabi texnikaviy tadbirlar rejalashtiriladi, unga quyidagi kursatkichlar kiradi:

• 
  transport va transport vositalarining ish vakti balanslarini tuzish;
  
• 
  transport xo’jaligi bilan boglik bulgan mexanizmlarning ish
  

faoliyatini yaxshilash.

• 
  zavod ichki transport vositalarida tashilgan mahsulotlarining tannarxini pasayishi;
  

• 
  t ransport vositalarining tsexlararo bulgan talablarini taksimlash va ular ish faoliyatlarni doimo takomillashtirib borish.
  

Ishlab chiqarishga xizmat kursatuvchi xujaliklar faoliyatini to’g’ri tashkil etish va doimiy ravishda takomillashtirib borish operatsion tizim faoliyatining uzluksizligi va muvaffakiyatini ta’minlaydi.

Mavzuni mustaxkamlash uchun savollar

1. 
   Ishlab chiqarishga texnik xizmat kursatish kanday axamiyatga ega?
   
2. 
   Ishlab chiqarishga texnik xizmat kursatish xujaliklar tarkibi.
   
3. 
   Ta’mirlash xo’jaligining asosiy vazifalari.
   
4. 
   Ta’mirlash ishlarini rejalashtirishning asosiy xisob-kitoblari.
   
5. 
   Energetika xo’jaligini tashkil etish va boshqarish.
   
6. 
   Energobalans va uni tuzish tartibi
   
7. 
   Korxonalarning transport xo’jaligi vazifalari va uni rejalashtirish.
   
8. 
   Transport xo’jaligini boshqarish.