1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

r_k^yu < 1. Uskunalarning bu guruxi bo’yicha kushimcha ishlar xajmini ba- jarish uchun imkoniyatlar mavjud.
r_k^yu > 1. Bu xolda uskuna ortikcha yuklatilgan va “tor joy”ni bartaraf etish uchun tashkiliy-texnik tadbirlarni amalga oshirish kerak.
Ishlab chiqarish dasturini tsexlar (uchastkalar) bo’yicha taksimlash ularning ixtisoslashuviga mos ravishda amalga oshiriladi.

6.5. Ishlab chiqarish dasturini tuzishning asosiy xisob-kitoblari.

Mahsulot ishlab chiqarishni kalendar taksimlanishi sifati ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarishga korxonaning asosiy texnik-iqtisodiy kursatkichlariga katta ta’sir kursatadi. Ushbu masalada samarali karor kabul kilishda quyidagi asosiy talablar xisobga olinishi kerak:

- mahsulot ishlab chiqarishning shartnomaviy muddatlariga rioya kilish;
- mahsulot ishlab chiqarish umumiy rejasining mahsulotlar turi va xajmi bo’yicha natural va kiymat birliklarda bajarilishini ta’minlash;
- mahsulot ishlab chiqarishni ishlab chiqarish quvvatlari va mexnat unumdorligi usish sur’atlariga mos xolda bir maromli yoki reja bo’yicha ortib boruvchi xajmini ta’minlash;
- bir yoki ketma-ket kalendar davrlarda bir turdagi va konstruktiv jixatdan yakin mahsulot ishlab chiqarishni yukori darajada jamlash;
- xar bir kalendar davrda bir vaktda tayyorlanayotgan mahsulotlar turlari sonini minimallashtirish;
- xar bir kalendar davrda ishlab chiqarish maydonlari va quvvatlarini ratsional yuklatilishini ta’minlash;
- mexnattalabligi tarkibi bo’yicha bir-birini uzaro tuldiruvchi mahsulotlarni iloji boricha bir vaktda, parallel ravishda ishlab chiqarishga erishish;
- ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning zarur komplektliligini ta’minlash.
Mahsulotlarni ishlab chiqarishni kalendar taksimlanishida ishlab chiqarish turi. tavsifi, kulami va xususiyatlarini xisobga olish zarur. Kuyilgan talablarni matematik kurinishda quyidagicha ifodalash mumkin: xar oyda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar kiymat ko’rinishida rejalashtirilayotgan ishlab chiqarish xajmidan kam bulmasligi kerak, ya’ni
_M
 S _{i *} X^L _i  Q^{L (21)
I=1}
S _i - _i turdagi mahsulot narxi, sum
X _i - oylik mahsulot ishlab chiqarish rejasi bo’yicha i turdagi mahsulotlar mikdori (Lq1,2......12, X  0)
Q^L- rejalashtirilgan oyda mahsulot ishlab chiqarish xajmi, kiymat ko’rinishida (sum)

Xamma kalendar davrlarda ishlab chiqarilgan xar bir turdagi mahsulotlarning umumiy mikdori ularning yillik ishlab chiqarish dasturidan kam bulmasligi kerak, ya’ni

₁₂
 X _i  a _i ; a _i- i turdagi mahsulotlarning yillik reja bo’yicha ishlab chiqarish ^iq1 soni.
(22)


Korxona (tsex)ning ishlab chiqarish dasturiga kiritilgan mahsulotlarni tayyorlash mexnattalabligi va korxona(tsex) ish vaktining unumli fondi orasidagi fark iloji boricha yuk bulishi kerak, ya’ni


_M
 T^L _* X^L _i —F^L 0 ; (23)
^iq1

T^L — mahsulot ishlab chiqarishning mexnattalabligi.

F^L—oylik unumli ish vakti fondi.