1-mavzu: Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi ro’li Reja


Dunni idrok etishda falsafiy dunqarashning o’ziga xos roli-



Download 0,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/22
Sana22.07.2021
Hajmi0,57 Mb.
#125757
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   22
Bog'liq
1 mavzu Falsafa fanining predmeti

Dunni idrok etishda falsafiy dunqarashning o’ziga xos roli- unda dunyoni 

bilish,  sezish,  ko’rish  va  tushunishning  butunlay  yangi  sohasi  –  falsafa  vujudga 

kelishida  namoyon  bo’ladi.  Darhaqiqat  falsafa  –  bu  nafaqat  u  yoki  bu  odam 

dunyoqarashining shakli, balki ijtimoiy ong shakli, odamlar borlig’i va bilishining 

umumiy  tamoyillari, ularning  dunyoga  munosabati  aks  etuvchi, tabiat, jamiyat  va 

tafakkurning  eng  umumiy  qonunlari  kashf  etiluvchi  va  ta’riflanuvchi  ma’naviy 

faoliyatdir.  ya’ni  bu  dunyoga  va  insonning  undagi  o’rniga  nisbatan  qarashlarning 

umumiy tizimidir.  

Bunday  qarashlar  zamirini  savollar  va  insonning  ularga  javob  to’ish  istagi 

yotuvchi oqilona yo’l bilan olingan bilimlar majmuini tashkil etadi. Ammo bilish 

shunday bir tabiatga egaki, bir savolga javob ko’pincha boshqa bir talay savollarni 

yuzaga  keltiradi  va  ba’zan  muammoga  nafaqat  oydinlik  kiritmaydi,  balki  uni 

yanada chigallashtirib, insonning qiziquvchanligini oshiradi va yangi tadqiqotlarga 

da’vat etadi. Xullas, bu yerda ijod, tinimsiz izlanish, yangilikka intilish to’g’risida 

so’z yuritiladi.  

                                                           

1

 Al –Fоrоbiy.  Fоzil оdamlar shahri. -T.: SHarq, 1999 –B.93-94. 




Agar  mifologiya  va  dinda  javobga  urg’u  berilsa,  bilishning  butun  mazmuni 

unda  mujassamlashsa,  falsafada  savol,  masala  birinchi  o’rinda  turadi.  U  to’g’ri 

va yaxshi ta’riflangan bo’lsa, muammoning mohiyati aniq aks etadi. Savol, masala 

insonni  ijodga  rag’batlantiradi,  toki  unga  qoniqarli  javob  olinib,  haqiqatning 

tagiga  yetilganiga  ishonch  paydobo’lmagunicha  insonni  izlanishga  da’vat  etadi. 

Bunda  savolning  o’zi,  muammoning  qo’yilishi  javobdan  kam  ahamiyat  kasb 

etmaydi, ba’zan undan ham muhimroq deb qaraladi.  

SHuni  ham  qayd  etib  o’tish  lozimki,  falsafa,  garchi  muayyan  natijalarga, 

mukammal  ta’riflarga,  uzil-kesil  xulosalarga  intilsa-da,  lekin  shuning  o’zi  bilan 

kifoyalanmaydi. Falsafani avvalo inson madaniyati sohasida yuz berayotgan, turli 

qarama-qarshiliklar  va  o’zaro  ta’sirlar  bilan  uzviy  bog’liq  va  ayni  vaqtda  o’zga 

sohalarga o’tish va ularda gavdalanish qobiliyatiga ega bo’lgan ma’naviy jarayon 

sifatida tushunish lozim.  

Bundan xulosa shuki, falsafiy mushohada yuritish savol berish, shubha qilish, 



javoblar  izlash  va  kuni  kecha  yechilgan  deb  hisoblangan,  shak-shubhasiz  bo’lib 

tuyulgan  masalalarga  qaytish  demakdir.  Falsafa  uchun  «boqiy»,  uzil-kesil 

aniqlangan  haqiqatlar,  «noqulay»,  «ilmoqli»  savollar  yoki  man  etilgan  mavzular 

mavjud emas. Falsafa savollar berish, narsalar va hodisalar mohiyatini anglashga 

urinish orqali bilish doirasini kengaytirishga harakat qiladi.  

Xullas, falsafa haqiqat qanday bo’lsa, uni shunday ifodalab ko’rsatishdir, din 



esa –uning ramziy, timsoliy aks etishi. Falsafa asos va mohiyat bo’lsa, din timsol 

va  shakl.  Dialektik  munozara  usuli  jamiyatning  kam  sonli  ayonlari  uchun  kerak. 

Vahiy yo’lidagi ifoda – xalq ommasining idroki, tarbiya va ta’limi uchun kerak. 




Download 0,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish