1-Mavzu: Eng qadimgi ma’rifiy yodgorliklarda ta’lim-tarbiya masalalari. Hadis ilmining paydo bo‘lishi. Imom Ismoil al-Buxoriyning “Al-adab al-Mufrad” hamda “As-sahih” asarlari

Birinchi  bosqich

  xalq  og‘zaki  ijodi  bilan  bog‘liq  bo‘lib,  dastlabki  pedagogik 

fikrlar  o‘zbek  xalq  ertaklarda,  topishmoqlarda,  afsonalarda,  o‘zbek  xalqining  an’ana 

va urf-odatlarida o‘z ifodasini topgan. 

Ikkinchi  bosqich

  sharq  madaniyatini  shakllanishi  davriga  to‘g‘ri  kelib,  sharq 

Renessans davri nomini olgan. Bu davrda arab musulmon dunyosining olimlari antik 

dunyoning  ma’naviy  dunyosini  o‘rganib,  o‘zlarining  gumanistik  dunyoqarashlarini 

shakllantirganlar. 

O‘zbek  xalqining  pedagogik  g‘oyalarining  shakllanishiga  Abu  Nasr 

Forobiyning (870-950), Abu Ali ibn Sinoning (980-1037), Abu Rayhon Beruniy (970-

1048)  laming  ta’lim-tarbiya  to‘g‘risidagi  asarlari  ta’sir  qildi.  Biroq  O‘rta  Osiyo 

mutafakkirlarining pedagogik g‘oyalari yagona bir tizimga keltirilmagan. 

14

---

4

 

 

Uchinchi  bosqich

  -  o‘zbek  pedagogikasining  shakllanishi  Turkistondagi 

jadidchilik harakatining namoyondalari S.Aziziy, M.Behbudiy, A.Avloniy, Munavvar 

qori Abdurashidov nomi bilan bog‘liq. 

To‘rtinchi  bosqich

  -  1924-yildan  1991-yilgacha  O‘zbekistonda  pedagogika 

fani  sobiq  sho‘ro  pedagogikasi  tizimida  rivojlandi.  Bu  davrda  quyidagi  muammolar 

o‘rganildi:  o‘quvchilar  jamoasining  shakllanishi,  mehnat  tarbiyasi,  oila  va  maktab 

aloqadorligi,  dasturlashtirilgan  va  muammoli  ta’lim,  o‘quvchilarni  bilish 

faoliyatlarini faollashtirish va b. Ushbu bosqichda mamlakatimizda pedagogika fanini 

rivojiga S.Rajabov, Z.Mirtursunov, N.Takanayev, X.Tillashev, 

O.Muhammadjonov, A.Munavvarovlar munosib hissa qo‘shganlar. 

Beshinchi  bosqich

  -  1991-yildan  hozirgi  davrgacha,  Mustaqillik  yillarida 

pedagogika  fanining  rivojlanish  davri.  Bu  davrda  maktabdagi  ta’lim-tarbiya 

jarayonlarida  pedagogik  texnologiyalarni  qo‘llash,  ta’limni  axborotlashtirish  va 

kompyuterlashtirish  masalalari  bilan  bog‘liq  masalalar  ishlab  chiqildi.  Mustaqillik 

yillarida pedagogika fanining rivojlanishiga M.Ochilov, O.Roziqov, K.Hoshimov, 

A.

 

Qodirov,  O.Musurmonova,  S.Mamajonova,  B.Adizov,  R.Safarova, 

R.Jo‘rayev, N.Sayidahmedov, M.Quronov, F.Yuzlikayev, J.Yo‘ldoshyev. O‘.Tolipov, 

N.Egamberdiyeva, N.Erkaboyevalar hissa qo‘shib kelmoqdalar. 

Yuqoridagi  tahlillardan  ko‘rinib  turibdiki,  pedagogika  fan  sifatida 

rivojlanishning uzoq yo‘lini bosib o‘tib, mustaqil o‘quv predmeti sifatida shakllandi.