1-Mavzu: Elementorganik birikmalarning umumiy tasnifi va xossalari

1-Mavzu: Elementorganik birikmalarning umumiy tasnifi va xossalari

Ajratilgan vaqt - 2 soat Mashg’ulot turi- ma’ruza

Asosiy savollar:

• 1. Elementorganik birikmalar haqida umumiy tushunchalar va ularning sinflanishi hamda nomlanishi.
• 2. Elementorganik birikmalarning umumiy olinish usullari.

Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar:

• Elementorganik birikmalar, metallorganik birikmalar, metallmasorganik birikmalar, sof va aralash elementorganik birikmalar, metil natriy, dimetilrux, tetrametilsilan, xlordimetilfosfin, gidrirlash, gidroborlash, gidrosilirlash, merkurirlash, metallorganik sintez.

Mavzuga oid muammolar:

• Aralash va sof elementorganik birikmalar orasida qanday o’xshashlik va farq bor. Javobinigizni misollar bilan izohlang
• Metallorganik birikmalarning ko’pchiligi kimyoviy reaksiyalarda yuqori selektivlikka ega. Bu xususiyat ularning qaysi sohalarda qo’llanishiga imkoniyat yaratadi?

1-asosiy savol bo’yicha dars maqsadi:

• Talabalarda elementorganik birikmalar va ularning sinflari, ochilish tarixi hamda nomlanishi haqida tushunchalar hosil qilish.

Identiv o’quv maqsadlari:

• Elementorganik birikmalarga ta’rif bera oladi.
• Elementorganik birikmalarni tarkib bo’yicha sinflaydi.
• Aralash va sof elementorganik birikmalarga misollar keltira oladi.
• Elementorganik birikmalarni nomlaydi.

Birinchi asosiy savolning bayoni:

• Bundan bir yarim asrlar muqaddam dastlabki ruxorganik birikma sintez qilingach, anorganik va organik kimyo chegarasida yangi soha –elementorganik birikmalar kimyosi jadal rivojlana boshladi.
• Elementorganik birikmalar birinchi bo’lib, 1849 yil ingliz olimi E.Franklend kashf etgan. U etilyodidga rux ta’sir ettirib, dietilruxni sintez qildi va uglerod atomlari metallar bilan bevosita bog’lanishi mumkinligini ko’rsatdi. Frankleid radikallar nazariyasi tarafdori bo’lganligi uchun bu moddani erkin organik radikallar deb qabul qildi: