1-Mavzu Elektron biznes asoslari fanining predmeti va bilish usullari. Elektron bines tushunchasi, tarixi va istiqbollari

 
3. Internetda narx siyosati va narxni shakllantirish. 
Internetda narx strategiyalarining shakllanishda narx hosil 
 
 omillarni ham, 
internet auditoriyasi xususiyatlarini, internetning kommunikativ xarakterini ham hisobga olish lozim, 
 internetda narx hosil 
 
 marketingga karaganda yanada egiluvchan 
 kerak.  
Masalan,  firma  virtual 
  orqali 
  tovarlarni  taklif  etsa,  oddiy 
 
  pastroq  narxlarning  belgilanishi  va  bepul  etkazib  berilishining  taklif  etilishi tarmoq xaridorlari 
uchun  ra bat 
.  Shu  bilan  birga,  noyob  tovar  taklif  etilgan 
-yu,  uni  faqat  birta  virtual 
 xarid kilib olinadigan 
, maksimal narxlar belgilanishi asoslangan strategiya 
.  
Narx  siyosatiga  tegishli  aytilganlarga  shuni  q
ish  kerakki,  internetda  firmalarda  sotiluvchi 
mahsulot narxining bir qismini boshqa shaxsga 
 imkoniyati mavjud.  
  bu  reklama  beruvchilarni  jalb  etish  va  ular  reklamasini  serverda  berish  hisobiga 
mumkin.  Bu  usuldan  foydalanish 
  web-serverlarida  reklamani  joylashtirish 
  xizmatlarni 
sotish  orqali  bu 
  yaratish  va  yoyish  xarajatlarini 
q  yoki  qisman  qoplaydigan  axborot 
mahsulotlarini  tarqatuvchi  kompaniyalarga  xosdir.  Narxlarni  kamaytirishning  boshqa  usuli 
hamkorlikka  malakali  mijozlarni  jalb  etish  hisobiga  operastiyalari  harakatlarini  qisqartirishdir. 
Masalan,  Goland    banklari  mijozlariga 
  hisobi  bilan  Internet  orqali  mustaqil  operastiyalar 
 taklif etib, bunda omonatlar 
 katta foizlar beradilar, chunki bunda bank operastiya 
faoliyatiga 
  xarajatlarni  shunchalik    pasaytiradiki,  mijozga  mustaqil  operastiya  ishni  amalga 
oshirgani uchun 
imkoniga ega 
.   
 
Internet  bozori  narx 
  mukammalroq  sanaladi.  Chunki  narxlar 
risidagi 
malumotlar 
 barcha sotuvchi va xaridorlarga  yoki vositachilarga bir xil malum.  
 
Elektron  biznesda 
pchilik  tovarlar  ananaviy  biznes  tovarlariga  qaraganda  anchagina 
arzon. Arzon 
 tasir qiluvchi omillar: 
1.
 
Savdo agentlari (vositachilar)- yani ular xaridorlarga 
 turdagi tovar va ularni narxlari 
borasida juda 
 malumotlarni etkazib turadi va sotuvchilar ham u yoki bu tovarga raqobat jihatidan 
narx belgilashga yondashadi.  

---

 
2.
 
Teskari  aukstionlarning  mavjudligi,  yani  bunday  aukstionlarda  xaridor  sotuvchining 
belgilangan narxiga 
 narxini taklif etishi mumkin. 
3.
 
Erkin hududlarning mavjudligi. 
4.
 
Venchur  kapitali,  yani 
  internet  loyihalarni  venchur  kompaniyalari  qiziqqan  holda 
uzoq  muddatli  hamkorlikda  amalga  oshirilishi  sanaladi.  Ular  ishning  boshlashida  zarar  ham 
 
mumkin yoki katta 
qotishlarga duch kelishi mumkin. 
5.
 
Juda yuqori raqobat narx arzon 
 xarajatlarning kamayganligiga sabab 
. 
 
Xarajatlarning kamligiga esa quyidagi omillar sabab 
: 
a)
 
barcha  ishlarni  (buyurtmalarni,  reklamani)  insonning 
  bajarishi,  yani  boshqa  biron  bir 
shaxsga 
 
qligi; 
b)
 
zaxiralar bilan bo liq 
 xarajatning cheklanganligi, bu  electronic data interchange - 
EDI  deb  nomlangan  tizim  asosida  amalga  oshiriladi,hamda  etkazib  berlishlar  esa  JIT  (just  in  time) 
rejimiga asoslanishi; 
c)
 
savdo 
 uni tahlil qilish 
 xarajatlarning kamligi. 
d)
 
Call  Center  larning  ananaviy 
  nisbatan  elektron  biznesdagi  istemolchiga 
 xizmatlarning arzonligi va aniqligi. 
e)
 
raqamli tovarlar fizik jihatida etkazib berishni talab etmaydi. 
  Internetda  bazi  bir  tovar  va  xizmatlarning  narxlari  yuqoriligiga  sabab 
  omillar 
quyidagilar: 
1.
 
Etkazib beruvchi kanal xarajatlari. 
2.
 
Mukofot    foizlarining 
,  yani  kompaniyalar 
  boshqa  firmaning 
magazinlarini  reklama  qilganlarida  ularga  mukofot  foizlari 
adi.  Savdo  hajmining  7%  dan  20% 
gacha 
 miqdori. 
  3.  Saytni  yaratish  va  uni  boshqarish 
  xarajatlar.  Forester  tadqiqot  markazi 
(
www.foresterreseach.com
)  tadqiqotiga 
  har  birta  konservativ  sayt  1000$  dan  100.000$  gacha 
xarajatni talab etadi. 
   4. Marketing va reklama xarajatlarning yuqoriligi. Boston Consulting Group (
www.bsg.com
) 
tadqiqotiga 
 elektron biznes bilan shu ullanuvchi korxona 
 daromadining 43% ini reklama va 
marketingga sarflaydi, bu esa ananaviy biznesda esa 
 14,2% ni tashkil etadi.