1-mavzu. Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish kursi, vazifasi, maqsadi, tuzilmasi va tarixi, fanni o‘rganish usullari

Ekologiya” fani 
quyidagilarni o’rganadi:

Hayot jarayonlari, o’zaro aloqalar, adaptatsiyalar. 

Energiya oqimi, hamjamoalar.

Ekotizimlar va suktsessiya. 

Bioxilma xillik va cho’llanish.
Ekologiya fanining maqsadi:
• Ekosistema komponetlarini aniqlash va himoyalash. 
• Evolyutsion nazariya bosqichlarini o’rganish. 
• Ekosistemada hayvonlar mavjudlgi va himoyasini muhokama qilish. 
• Ekologik vaziyatlarni muhokama qilish. 
• Tog’lar, daryolar va cho’llarni ekologik xususiyatlarini o’rganish va muhokama 
qilish. 
• Marjon qoya toshlari va namgarchilik ko’p hududlarni o’rganish. 
• Insonning atrof muhitga ta’sirini o’rganish va muhokama qilish. 
Ilmiy metodlar 
Olimlar muammolarni hal qilishda turli xil ilmiy metodlardan foydalanadilar. 
Bu metodlar boshqalar tushuna oladigan faktlarni tashkil qilish va yozishni o’z 
ichiga. Olimlar muammoni hal etishda ko’pgina variantlarini qo’llaydilar.
Ilmiy tadqiqotda birinchi qadam bu hal qilinishi kerak bo’lgan muammoni yoki 
savolni aniqlab olish. Savolni aniqlab olgandan so’ng ma’lumotlar to’planadi va 
ular tahlil qilinadi. Ma’lumot to’plashda kutubxona fondi materiallarini tahlil 
2
M.Begon va boshqalar, 2006. 174-bet

---

10 
qilish, soha haqidagi bilimlarni yig’ib chiqish, labarotoriya va dalada test ishlarini 
olib borish kerak. 
Yangi yo’nalishga o’tishdan avval soha haqida ma’lum bo’lgan barcha 
ma’lumotlarni to’plash juda muhim sanaladi. Ishni o’zingiz nimani bilishingiz 
kerak ekanligi haqidagi savoldan boshlang. So’ngra turli xil manbalardan 
yig’ilgan ma’lumotlarni tekshiring. Adabiyotlar, entsiklopediya, hukumat 
hujjatlari, kasbiy jurnallar, ilmiy maqolalar va internet kabi manbalardan 
foydalanish mumkin ( M.Begon va boshqalar, 2006. 154-bet).
Bazida olimlar o’zlari to’plamagan yoki boshqalar tomonidan to’plangan 
ma’lumotlardan foydalanadilar. Barcha to’plangan ma’lumotlar ham ishonarli 
emas. Siz barcha ma’lumot manbalarini o’rganishingiz va ma’lumotlarni ilmiy 
jihatdan to’g’ri, ishonchli ekanligini tekshirib ko’rib foydalanishingiz kerak. 
SHunda bu ma’lumotlar siz kutgan natijaga erishishingizda samarali natija beradi ( 
M.Begon va boshqalar, 2006. 174-bet)
3
.