1-mavzu: Biologik fanlar tizimi ularning zamonaviy muammolari va yutuqlari. Reja

Hayotning tuzilish darajalari.
Yerdagi hayot molekula, hujayra, to‘qima, orga n, organizm, populatsiya, biogeosenoz ekosistema), biosfera kabi turlibiologik sistemalar shaklida mavjud. Ular bir-biridan
tarkibiy qismlari –komponentlari hamda jarayonlari bilan farqlanadi. Hayotning tuzilish arajalari ma’lum bir tarkibiy qismlardan, ya’nikomponentlardan tarkib topgan, quyidan yuqoriga murakkablashib boradiganyaxlit biologik tizimlardir
Hayotning molekula darajasi. Hayotning molekula darajasini oqsillar,nuklein kislotalar, lipidlar va uglevodlar kabi biomolekulalar tashkil etadi.Hayotning molekula darajasida irsiy axborotning saqlanishi, ko‘payishi, o‘zgarishi hamda moddalar va energiya almashinuvi bilan bog‘liq jarayonlarsodir bo‘ladi.
Hayotning hujayra darajasi. Hujayra barcha tirik organizmlarning tuzi lish, funksional va rivojlanish birligidir. U tiriklikning barcha xossalarinio‘zida mujassam qilgan eng kichik tuzilish darajasi hisoblanadi. Hayotning hujayra darajasi komponentlariga hujayraning tarkibiy qismlari: membrana,sito plazma va uning organoidlari, yadro kiradi. Bu darajada hujayraorganoidlarining tuzilishi, funksiyalari, bo‘linishi, hujayrada echadiganbiokimyoviy jarayonlar, hujayra tomonidan energiyaning o‘zlashtirilishi,
to‘planishi va sarfl anishi kabilar sodir bo‘ladi.


Hayotning to‘qima darajasi. To‘qima kelib chiqishi, tuzilishi, bajaradigan vazifasi o‘xshash hujayralar va ujayralararo moddalardan tashkil topganbiotizim hisoblanadi. Hayvonlarda epiteliy, muskul, biriktiruvchi va nerv to‘qimalari mavjud.
O‘simliklarda esa hosil qiluvchi, qoplovchi, asosiy, mexa nik, o‘tkazuvchi to‘qimalar bo‘ladi. Hayotning to‘qima darajasida hujayra larning ixtisoslashuvi bilan bog‘liq jarayonlar o‘rganiladi.


Organizm - mustaqil hayot kechiruvchi o'z-o'zini idora eta oladigan o'z-o'zini yangilay oladigan bir va ko'p hujayrali yaxlit tizim Ko‘p hujayrali organizm har xil vazifalarni bajarishga moslashgan to‘qima va organlardan tashkil topadi.