1-Mavzu. Axborotlarni kompyuter xotirasida tasvirlanishi Reja

 
{ 
 int x, b;
 
 … 
 bool a;
 
 return;
 char s; 
 
} 

---

91 
 short c; 
 
 
 … 
 
int F2(bool YesNo, int Count,
short Key)
 F1(x,s); 
 
{ 
 A=(x>0); 
 
 … 
 … 
 
 return 0;
 F2(a,b,c); 
 
 } 
 …
 
 
 return 0; 
 
 
} 
 
 
Dastur main() funktsiyasini bajarishdan boshlanadi va «
F1(x,s);
» - funktsiya 
chaqirishgacha davom etadi va keyinchalik boshqaruv 
F1()
funktsiya tanasidagi amallarni 
bajarishga o`tadi. Bunda 
Radius
parametrining qiymati sifatida funktsiya 
x
o`zgaruvchi 
qiymatini, 
symbol
parametri sifatida 
s
o`zgaruvchisining qiymati ishlatiladi. Funktsiya 
tanasi 
return
operatorigacha bajariladi. 
return
operatori boshqaruvni main() funktsiyasi 
tanasidagi 
F1
() funktsiyasi chaqirilgan operatordan keyingi operatorga o`tishni 
ta`minlaydi, ya`ni funktsiyadan qaytish ro`y beradi. SHundan keyin main() funktsiyasi 
operatorlari bajarilishda davom etadi va «
F2(a,b,c)
» - funktsiya chaqirishi orqali 
boshqaruv 
F2()
funktsiya tanasiga o`tadi va hisoblash jarayonida mos ravishda 
YesNo
sifatida 
a
o`zgaruvchisining, 
Count
sifatida 
b
o`zgaruvchicining va 
Key
sifatida 
c
o`zgaruvchisining qiymatlari ishlatiladi. Funktsiya tanasidagi 
return
operatori yoki oxirgi 
operator bajargandan keyin avtomatik ravishda bosh funktsiyaga qaytish amalga oshiriladi. 
Aksariyat hollarda main() funktsiyasining parametrlar ro`yxati bo`sh bo`ladi. Agar 
yuklanuvchi dasturni ishga tushirishda, buyruq satri orqali yuklanuvchi dastur ishga 
tushirilganda, unga parametrlarni uzatish (berish) zarur bo`lsa, main() dasturi
funktsiyasining sintaksisi o`zgaradi: 
int main(int argc, char* argv[]);
Bu erda argc - uzatiladigan parametrlar soni, argv[] – bir-biridan punktuatsiya 
belgilari (va probel) bilan ajratilgan parametrlar ro`yxatini o`z ichiga olgan massivga 
ko`rsatkich. 
Quyida funktsiyalarni e`lon qilish, chaqirish va aniqlashga misollar keltirilgan: 
// funksiyalar e‘loni 
int Mening_funksiyam(int Number, float Point); 
char Belgini_uqish(); 
void bitni_urnatish(short Num); 
void Amal_yoq(int,char); 
// funksiyalarni chaqirish 
result = Mening_funksiyam(Varb1, 3.14); 
symb = Belgini_uqish(); 

---

92 
bitni_urnatish(3); 
Amal_yoq(2, Smbl); 
// funksiyalarni aniqlash 
int Mening_funksiyam(int Number, float Point); 
{ int x; 
... 
return x;} 
char Belgini_uqish() 
{char Symbol; 
cin >> Symbol; 
return Symbol;}; 
void bitni_urnatish(short number) 
{ global_bit = global_bit | number;}; 
void Amal_yoq(int x, char ch){}; 
Funktsiyaning dasturdagi o`rnini yanada tushunarli bo`lishi uchun son kvadratini 
hisoblash masalasida funktsiyadan foydalanishni ko`raylik. 
Funktsiya prototipini sarlavha.h sarlavha faylida joylashtiramiz: 
long Son_Kvadrati(int); 
Asosiy dasturga ushbu sarlavha faylini qo`shish orqali Son_Kvadrati() funktsiya 
e`loni dastur matniga kiritiladi: 
#include  
using namespace std; 
#include "sarlavha.h" 
int main() 
{int Uzgaruvchi=5; 
cout << Son_Kvadrati(Uzgaruvchi); 
return 0;} 
long Son_Kvadrati(int x) {return x*x;} 
Xuddi shu masalani sarlavha faylidan foydalanmagan holda, funktsiya e`lonini 
dastur matniga yozish orqali ham hal qilish mumkin: 
#include  
using namespace std; 
long Son_Kvadrati(int); 
int main() 
{int Uzgaruvchi = 5; 
cout << Son_Kvadrati(Uzgaruvchi); 
return 0;} 
long Son_Kvadrati(int x){ return x*x;} 
Dastur ishlashida o`zgarish bo`lmaydi va natija sifatida ekranga 25 sonini chop etadi.