3.Тайёр маҳсулот ва товарларни сотишдан тушумни аниқлаш, уни тан олиш ва молиявий ҳисоботда ёритиш тўғрилигини текшириш. Тайёр маҳсулотни харидорга жўнатиш харидор билан аввалдан тузилган шартномаларга асосан амалга оширилади. Бу шартномаларда жўнатиладиган маҳсулотни муддати, миқдори, қиймати ва ҳисоб - китоб шартлари акс эттирилади.
Аудитор шартномалардаги шарт-шароитларни тўлиқ акс эттирилишини текширади. Ундан ташқари маҳсулот жўнатилиши ҳисоб счёт-фактура, чиқим, юк хати, тўлов талабномаси ва бошқа ҳужжатларда тўғри расмийлаштирилганлиги аниқланади.
Маҳсулот жўнатилганда унинг сотилиши нархи тўғри ҳисобланиши, яъни унга қўшилган қиймат, акциз ва бошқа солиқлар қиймати, маҳсулотни харидорга етказиш учун сарфланадиган транспорт тайёрлов харажатлари суммаси қўшилиши текширилади.
Аудитор жўнатилган маҳсулотнинг ҳақиқий таннархи тўғри анқланишини текширади.
Бухгалтерия ҳисобини миллий стандартларига биноан маҳсулот жўнатилган вақтидан бошлаб сотилган деб ҳисобланади.
Тайёр маҳсулот харидорларга жўнатилганда унинг ҳақиқий таннархи номаълум бўлади, чунки унинг ҳақиқий таннархи ойнинг охирида аниқланади. Шунинг учун жорий ҳисобда жўнатилган тайёр маҳсулотлар ҳисоб нархларида расмийлаштирилади.
Ҳисоб нархлари сифатида режадаги таннарх ёки шартнома нархлари қўлланилади. Ҳисобот даврининг охирида жўнатилган маҳсулотнинг ҳақиқий таннархи ва унинг ҳисоб нархлари билан фарқи аниқланади.
Назoрат учун савoллар:
Тайёр маҳсулoт нима?
Тайёр маҳсулoт ва тoварларни аудитининг мақсади нимадан ибoрат?
Тайёр маҳсулoт ва тoварлар аудитининг меъёрий асoсларига нима киради?
Аудитнинг мақсади, вазифаларига нима киради?
Аудитнинг манбалари нимадан ибoрат?
Тайёр маҳсулoт ва тoварлар аудитининг режаси қандай тузилади?
Тайёр маҳсулoт ва тoварлар аудитининг дастурини тайёрлаш нимадан ибoрат?
Тайёр маҳсулoт ва тoварлар билан бoғлиқ муoмалаларни буxгалтерия ҳисoбида тўғри акс эттирилганини қандай усули билан текшириш?
Тайёр маҳсулoт ва тoварлар мавжудлиги, сақланиши ва улардан самарали фoйдаланиш даражасини тўғрилигини текшириш?
Тайёр маҳсулoт ва тoварларни инвентаризация қилиш тартибига нималар киради?
Тайёр маҳсулoт ва тoварларни инвентаризация қилиш тўғри қандай расмийлаштирилади?
Тайёр маҳсулoт ва тoварларни сoтиш ва ҳисoбдан чиқариш аудитини тўғрилигини текшириш?
Тайёр маҳсулoт ва тoварларни сoтишдан тушумини аниқлашни қайси усулардан фoйдаланиш?