1-Мавзу: Ахборот тизимларининг инструментал воситаларига кириш. Режа

Тизим	Тизим элементлари
Тизимнинг асосий мақсади
Фирма	Инсонлар, қурилмалар, жиҳозлар, материаллар, қурилиш биноси ва ҳ.к.з.	Маҳсулот ишлаб чиқариш
Компьютер	Электрон ва электро-механик элементлар, алоқа линияси ва бошқалар.	Маълумотни қайта ишлаш
Телекоммуникацион тизим	Компьютер, модем, кабел, тармоқ учун дастурий таъминот ва бошқалар.	Ахборотни қабул қилиш ёки узатиш
Ахборот тизими	Компьютерлар, компьютер тармоқлари, инсонлар, информацион ва дастурий таъминот	Профессионал даражали ахборот ишлаб чиқиш

Ахборот тизими бу- ахборот жараёнларини реализация қилувчи ёки қўллаб қувватловчи ихтиёрий тизимдир.
Ахборот тизими - объект, ҳодиса ёки жараённинг ҳолати ҳақида янгича маълумот олиш мақсадида маълумотларни йиғиш, қайта ишлаш ва узатиш воситалари ҳамда усуллари мажмуасидан фойдаланиш жараёнидир.
Ахборот тизими – қўйилган мақсадга эришиш учун ўзаро алоқадор воситалар ва усуллар тўплами ёрдамида ахборотни сақлаш, қайта ишлаш ва узатишдир.
Ахборот билан ишлайдиган ихтиёрий тизимни ахборотли тизим деб аташ мумкин.
Ҳозирги вақтда ахборот билан ишлашда инсоннинг асосий ёрдамчиси компьютер бўлгани учун уни ахборот тизимларини ўзгартириш ва сақлашнинг асосий манбаси сифатида қараймиз, ахборотлар тизими сифатида эса компьютернинг дастурий таъминоти қаралади.
Турли соҳаларга қараб ахборот тизимлари ўзининг бажарадиган вазифаси, тузилиши ва қўлланилиши бўйича бир-биридан айтарли даражада фарқ қилади, лекин уларнинг бир нечта умумий хусусиятларини кўрсатиш мумкин:

• 
  ахборот тизимлари информацион жараёнларни ташкиллаштириш ва қўллаб қувватлашга мўлжалланган. Шунинг учун улар ихтиёрий бирининг асосида ахборотларни сақлаш ва рухсат бериш ётади.
  
• 
  ахборот тизимлари ҳисоблаш техникаси борасида юқори квалификацияли фойдаланувчилар учун эмас балки оддий фойдаланувчилар учун ишлаб чиқилади. Шунинг учун ахборот тизимларининг клиент дастурлари оддий, қулай, енгил ўрганиш интерфейсига эга бўлиши зарур.
  

Шундай қилиб, ахборот тизимларини ишлаб чиқишда 2 та асосий масалани ечиш талаб этилади:

• 
  ахборотларни сақлаш учун маълумотлар базасини ишлаб чиқиш
  
• 
  фойдаланувчилар учун клиент дастурларнинг график интерфейсини (мулоқот режимида) яратиш
  

Ахборот тизимларининг инструментал воситалари деганда - маълумотларни йиғиш, қайта ишлаш ва узатиш воситалари тушунилади. Ушбу инструментал воситаларни биз икки қисмга ажратамиз: аппарат воситалари ва дастурий воситалар. Ўз навбатида улар ҳам қисмларга бўлинади. Қуйидаги расмда ахборот тизимларининг инструментал воситалари тузилиши ва таркибини кўришимиз мумкин.

1-расм. Ахборот тизимларининг инструментал воситалари тузилиши ва таркиби.