1-Mavzu: Adobe Flash dasturi interfeysi

3D modellashtirishning xususiyatlari va ularda animatciya (harakt)larni qo’llash imkoniyati ularga bo’lgan qiziqishni keskin oshirib yuboradi. Ularni:

- namoyish effektrlarini kino va videoindustriyada

- televizion tijoratda (reklama)

- interaktiv o’yinlarda

- sanoat va arxitektura dizaynida (bezash)

- ilmiy, tibbiy va sud namoyishlarida

- o’rgatuvchi dasturlar va kompyuterda ishlatish mumkin.

JPEG (Joint Photographic Experts Group) grafik formati ( qisqar­tiril­gan holda JPG) ko’p rangli tasvir fayllarini tarmoqda ishlatish uchun mo’l­jal­langan bo’lib, foydalanish darajasi bo’yicha ikkinchi o’rinda turuvchi grafik format hisoblanadi (3-Rasmga qarang).

JPEG rang palitrasi 16 777 216 (True Color)tagacha bo’lgan rangni saqlaydigan tasvirlarni siqish imkoniyatini beradi. Bunday siqish tasvirning sifati yo’qolishi (lossy compression) hisobidan sodir bo’ladi.

JPEGda boshlang’ich tasvirni siqishda “siqish darajasi”ni juda keng chegaralarda boshqarish mumkin. Bu formatda “siqish darajasi” tasvir sifatining yomonlashuviga olib kelishini yodda tutish kerak, siqish daraja­si qancha yuqori bo’lsa tasvirning ko’rinishi boshlang’ich tasvirga nisbatan shuncha ko’p yomonlashadi. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, JPEG juda ko’p ranglarni, mayda rangli detallarni saqlovchi fototasvirlarning sifat­li grafik fayllarni siqish uchun mos keladi. Bu format ko’p hollar­da tarmoqda sifatli fototasvir va illyustratciyalarni taqdim qilish uchun qulay hisoblanadi. Afsuski, JPEG ranglarning tiniqligini qo’llamaydi, bu esa uning qo’llanish sohasini kamaytiradi.

Tarmoqda keng tarqalgan bu ikkala grafik fayllar formati o’zining rivojlanishini davom ettirmoqda, ya`ni grafikaning yuklash jarayonini osonlashtirish maqsadida yuklanish tugashiga qadar past ruxsatda boshlang’ich tasvir variantlarini ko’rsatish imkoniyatini beruvchi texnologiyalar ishlab chiqilgan.

Mustahkamlovchi savollar:

1. Animatsion grafika qanday masalalarni hal etadi?

2 . Avtomatik animatsiyalar yaratish qanday amalgam oshiriladi?

3. Avtomatik animatsiyalar yaratish usullaridan ayting?

10-Mavzu: Klassik animatsiyani yaratish va harakatni traektoriya orqali yo`naltirish. Yakuniy nazorat.

REJA:

1. Klassik animatsiya haqida

2 . Klassik animatsiyani yaratish

3. Harakatni traektoriya orqali yo`naltirish
Flash дастурида анимация икки хил булади: кадрли ёки классик (покадровое создание) ва автоматик(автоматическое создание промежуточных кадров). Автоматик анимация шакллар геометриясини узгариши (shape tweening) ёки бошкарув кадрлар узгариши (motion tweening) асосидаги анимация турларга булинади.

Бошкарув кадрлар узгариши (motion tweening) асосидаги яратилган анимация.

       Шу турдаги анимацияни яратиш учун биз битта бошкарув кадрни яратамиз ва унга белги кушамиз. Масалан бошкарув кадрда айлана чизилади ва у график тасвир белги турига F8 ёки Вставка менюсида Преобразовать в символ (Convert to Symbol) буйриги ёрдамида утказилади. Ёки Ctrl+F8 ёки Вставка менюсида Новый символ (New symbol) буйригини танлаб янги белги яратамиз ва Белгилар кутубхонаси ёрдамида уни бошкарув кадрга кушамиз.

Quick Render (Production) / Quick Render (Draft) / Quick Render (ActiveShade) (Tezkor Vizuallashtirish (/Yakunlash) / Tezkor Vizuallashtirish (Eskizli) / Tezkor Vizuallashtirish (Aktiv tekislash))- Ushbu tugmalar ro’yxati uch o’lchovli sahna ko’rinishni vizuallashtirishning uch variantidan biri tanlanib, ularning parametrlari Render Scene (Sahna ko’rinishi Vizuallashtirish) muloqot oynasida mos ravishda sozlanadi.O’zgarmas holda, ikkinchi rejim parametrlari ko’pol o’rnatmalarga ega bo’lib, boshlangich natija va tug’rilashlarni hosil qilishda, birinchi variant esa - «aniqroq», yakuniy natijada qo’llaniladi.Render Type (Vizuallashtirish Ko’rinishi) – sahna ko’rinishni aniq hosil qilishning asosiy usullari ro’yxati vizuallashtirish soxasini belgilaydi. Ushbu ro’yxat quyidagi punktlardan iborat:

• 
  View (To’liq Ko’rinish Oynasi) – Aktiv ko’rinish oynani to’liq qo’llash uchun o’rnatadi.
  
• 
  Selected (Ajratilgan Ob`ektlar) – faqat ajratilgan ob`ekt yoki ob`ektlarni chiqarish uchun belgilab, boshqa qismlarni inkor qiladi. Ushbu rejim murakkab uch o’lchovli sahna ko’rinishlar elementlari shaklini sozlash va tug’rilash uchun kulay hisoblanadi.
  
• 
  Region (Fragment) – Sahna ko’rinishning faqat bir qismini vizuallashtirib, unda bu turtburchak fragment bilan ishlash tezroq amalga oshiriladi, chunki oyna ko’rinishining kolgan soxasini dastur inobatga olmaydi. Fragment chegaralari aktiv oynada sichqoncha orqali interaktiv belgilanib, bunda ko’rsor ko’rinishi Ushbu amalni – kuchirish yoki kattalashtirish bajaradi. «OQ» («Ha») tugmasi esa kiritish amalini tugatib, vizuallashtirish protcedurasini yuklaydi
  

Natijada Framebuffer (Virtual Kadrli Buferda) – xizmatchi oynada (keyingi qismda to’liq ko’rib o’tamiz), ajratilgan fragment ko’rsatiladi, kolgan ko’rinish qismi ko’rinmas holda bo’ladi (8.5-Rasm).

• 
  Crop (Kirkim) – yuqoridagi rejimga o’xshash bo’lib, faqat farki shundaki, ona ko’rinishining turtburchak ko’rinishi ajratilganda, kadrli buferning kolgan qismi tanlangan o’lchamgacha kichraytiriladi (8.6-Rasm).
  

8.6-Rasm. Sahna ko’rishning Crop (Kirkimi) ni vizuallashtirish

• 
  Blowup (Kattalashtirish) – joriy ko’rinish oynaning turtburchak fragmentini chiqarib, uni to’liq o’lcham bo’yicha Framebuffer (Virtual Kadrli Bufer) kattalashtiradi (8.7-Rasm).
  

8.7-Rasm. Sahna ko’rinishning Blowup (Kattalashtirish)ni vizuallashtirish

• 
  Box Selected (Ajratishning Gabarit Konteyneri) – ko’rinish oyna fragmentini ajratilgan gabarit konteyneri o’lchami bo’yicha chiqaradi.
  

Mustahkamlovchi savollar:
1. Klassik animatsiya haqida ma`lumot bering?

2 . Klassik animatsiyani yaratish qanday amalgam oshiriladi?

3. Harakatni traektoriya orqali yo`naltirish deganda nimani tushunasiz?

Kompyuter grafikasi fanidan Yakuniy NAZORAT.

1.COREL DRAW dasturi qanday grafik sistemasidga asoslangan?

A)Rastrli B) vektorli C) Fraktal

2.Kompyuter grafikasi necha turga bo`linadi?

A) 3 ta B) 4ta C) 5ta

3. Corel Draw dastur menyusi necha qismdan iborat?

A)9 B) 10 C)11

4. Rastrli grafikada tasvirlar……….

A) nukta(piksel)lar yordamida tashkil etildi B) matematik formulalar yordamida tashkil etiladi

C) chiziklardan yordamida tashkil topadi

5. Vektorli grafikada tasvirlar……..

A) nukta(piksel)lar yordamida tashkil etildi B) matematik formulalar yordamida tashkil etiladi

C) chiziklardan yordamida tashkil topadi

6. Rasmni kattalashtirganda ham uning sifati o’zgarmaydigan grafika turiga …grafika deyiladi?

A) rastrli B) vektorli C) fraktal

7. Matematik tenglamalar bilan hosil qilinadigan grafika turiga …grafika deyiladi?

A) rastrli B) vektorli C) fraktal

8. Rastrli grafika hosil qilish dasturlarini aniqlang?

A) Adobe Photoshop, Corel Draw B) Flash, Corel Draw C) Adobe Photoshop, Paint

9. Vektroli grafika hosil qilish dasturlarini aniqlang?

A) Adobe Photoshop, Corel Draw B) Flash, Corel Draw C) Adobe Photoshop, Paint

10. Qog’oz hujjatlarni elektron shaklga o’tkazish qurilmasi qaysi javobda berilgan?

A) printer B) skaner C) plotter

11.Corel Drawda hujjat yaratilganda nechta qatlam mavjud bo`ladi

A. 2 B. 3 C. 4 D.5

12. «Respublika olimpiadasi» jumlasida necha bayt axborot borligini xisoblang

A) 21 bayt B) 22 bayt C) 14 bayt D) 11 bayt

13. RGB rang modeli qaerda ishlatiladi

A. Rangli bosmaga chiqaruvchi qurilmalarda B. Televidenieda

14. RGB rang modelida qaysi ranglar asosiy ranglar sifatida ishlatiladi?

A. oq,qora, qizil B. qizil, yashil, ko’k C. qizil, yashil, ko’k, oq D. qora, ko’k, qizil

15. RGB rang modelida necha xil rangni hosil qilish mumkin?

A. 256 B. 256^2 C. 256^3 D. aniq javob yo’q

16.Quyidagilardan qaysi biri elektron pochta?

A) [e-mail] B) [e-mail] C) [e-mail] D) barchasi

17. Rasmni kattalashtirganda zinapoyasimon qirralar paydo bo’lishi bilan farqlanadigan grafika turiga …grafika deyiladi?

A) rastrli B) vektorli C) fraktal

18. Exsel da formula yozish uchun avval qaysi belgi yoziladi?

A) $ belgisi B) – belgisi C) ! belgisi D) = belgisi

19. Photoshop dasturida tasvir o’lchamini o’zgartirish menyuning qaysi bandi orqali amalga oshiriladi?

A.Fayl (Файл) B. Ko’rinish(Вид) C.Qatlamlar bilan ishlash (Слои) D.Tasvir bilan ishlash (Изображение)

20.Photoshop dasturida tasvir qatlamlarini birlashtirish menyuning qaysi bandi orqali amalga oshiriladi?

A.Fayl (Файл) B. Ko’rinish(Вид) C.Qatlamlar bilan ishlash (Слои) D.Tasvir bilan ishlash (Изображение)

21. Photoshop dasturida tasvir ranglarini to’g’rilash menyuning qaysi bandi orqali amalga oshiriladi?

A.Fayl (Файл) B. Ko’rinish(Вид) C.Qatlamlar bilan ishlash (Слои) D.Tasvir bilan ishlash (Изображение)

22. Photoshop dasturida tasvirga turli effektlar qo’llash menyuning qaysi bandi orqali amalga oshiriladi?

A. Belgilash (Выделение) B.Filtr(Фильтр) C. Qatlamlar bilan ishlash (Слои) D. Tasvir bilan ishlash (Изображение)

23. Grafik fayllarning formatlari berilgan javobni aniqlang ?

gif, jpeg,tiff, rtf *gif, jpeg, bmp, eps, psd bmp, gif, jpg, tif, c bmp, gif, jpg, tif, dpr

24 Axborotlarni qog’ozga chiqarish qurulmasini aniqlang ?

A) printer B) klaviatura C) modem D) sichqoncha

25. Hujjat qanday saqlanadi?

A) Fayl menyusià () buyrug‘i tanlanadi B) Fayl - Cоздать

С) STANDART uskunalar panelidagi   tugmasini bosish orqali D) A va C javoblar to`g`ri