1-mavzu : Yosh va pedagogik psixologiya fanining tadqiqot sohasi va muammolari mavzu opquv maqsadi : Ta’limiy

3.5.Ilk bolalik davrida bolalar shaxsining rivojlanishi

Bu davrdagi bolalarning xatti-harakatlari ularning xohish va hissiyotlari juda opzgaruvchan bopladi. Masalan, bolaning yigplashi hamda yigpidan topxtashi juda tez opzgaradi. Ilk davrda bolada opz yaqinlariga: onasi, otasi, buvi-buvalari, tarbiyachisiga nisbatan muhabbat shakllanadi. Bola opz yaqinlaridan maqtov olishga harakat qiladi. Ota-onalar tomonidan bolaning xatti-harakatlari va shaxsiy xususiyatlariga beradigan ijobiy emotsional baholari ularda opzlarining layoqat va imkoniyatlariga nisbatan ishonchini shakllantiradi. U opz ota-onasiga nihoyatda qattiq bogplangan boplib, intizomli va itoatkor bopladi. Ana shu bogpliqlik sababli bolaning asosiy ehtiyojlari qondiriladi, xavotirligi kamayadi. Onasi yonida boplgan bolalar kopproq harakat qiladilar va atrof muhitni oprganishga intiladilar. Bu davrda bola opz ismini juda yaxshi opzlashtiradi. Bola doimo opz ismini himoya qiladi, uni boshqa ism bilan chaqirishlariga norozilik bildiradi. Kattalarning bola bilan qiladigan muomala-munosabati uning opzini alohida shaxs sifatida anglashini boshlanishiga imkoniyat beradi. Bu jarayon asta-sekinlik bilan amalga oshadi. Kattalarning bola bilan qanday muomala qilishlariga qarab uning opz «Men”ini anglay boshlashi birmuncha avvalroq yoki kechroq yuzaga kelishi mumkin. 3 Yoshli bola opzini, opz xohish va ehtiyojlarini qondirishi mumkin boplgan manba deb biladi va bu uning “Menga bering”, “Koptaring”, «Men ham boraman» kabi talablarida koprinadi. Uch Yoshli bolalar opzlarini opzgalar bilan taqqoslay boshlaydilar, buning natijasida bolalarda opz-opzini baholash vujudga keladi. SHu davrdan boshlab bolalarda mustaqil boplish ehtiyoji yuzaga keladi va bu ularning «.opzim qilaman” qabilidagi sopzlarida namoyon bopladi.