1. мавзу : Yog`och materiallarini

Mikrometrdan duradgorlik buyumlari detallari (tirnoqlar va b.), 
arra, pichoq polotnolari va hakozolarni aniq o‘lchash uchun foydalaniladi. 
Tashqi o‘chashlar uchun ko‘pincha MK turidagi silliq mikrometrlar 
ishlatiladi.
Kalibrlar, skobalar 
yordamida detal hamda buyumlarning geometrik 
o‘lchamlari tekshiriladi. Rejalash dastgoh yoki stolda bajariladi. Material yuzasiga 
reja chiziqlar qalam yoki bigiz bilan chiziladi. 
Chizg‘ich yordamida to‘g‘ri chiziq chizish uchun materialda avval talab 
etiladigan oraliq qirrasidan boshlab o‘lchab qo‘yiladi va nuqtalar tushirilib, ular 
orqali chiziq tortiladi. Keyin duradgorlik qalami yoki bigiz bilan ana shu nuqtalar 
orqali ingichka chiziq tortiladi. Duradgorlar qalamining uchi yupqa va o‘tkir 
kurakcha shaklida charxlanadi. Duradgorlar qalami bo‘lmasa, T yoki TM markali 
chizmachilik qalamlaridan foydalaniladi. Bigizning uchi o‘tkir va ingichka 
bo‘lmog‘i kerak. 
Chilvirdan (6-rasm) “Gajakli” birikmalarni rejalash uchun hamda 
burchaklarni chizish va tekshirishda foydalaniladi. Burchak ostidagi chiziqlarni 

---

tekshirish va rejalash uchun yerunok asosi-kundasi bilan rejalanadigan taxtaning 
qirrasiga mahkam bosiladi va keyin kerakli burchak ostida chiziq tortiladi. 
Taxtaning qirrasi tekis bo‘lmog‘i lozim, aks holda rejalash aniq chiqmaydi.