Bog'liq 1 мавзу “Техникавий фойдаланиш қоидалари ва поездлар ҳаракати хавфсизлиги (1)
9. Temir yo’l transporti xodimlari ularga ishonib topshirilgan temir yo’l mulkini va tashilayotgan yuklarni asrashlari kerak.
10. Temir yo’l transporti xodimlarining alkagolli ichimliklar, zaharvand va giyohvand moddalar iste’mol qilgan holda o’z vazifalarini bajarishlari man etiladi. Bu holda aniqlangan shaxslar darhol ishdan chetlashtirilib, javobgarlikka tortiladilar.
Majburiyatlari.
XAr bir temiryo’lchi hizmat ko’rsatish davrida o’ziga belgilangan mjburiyatlarni holol va sifatli, o’z vaqtida bajarishi shart.
Misol uchun temir yo’lda poezdlarni qabul qilish-jo’natish, o’tkazib yborish va manevr ishlariga stanssiy navbatchisi jovobgar, станция навбатчиси мажбурияти:
Stansiya navbatchisi, markazlashtirilgan dispetcherlik uchastkalarida esa poezd dispetcheri poezdni qabul qilishdan avval quyidagilarga majbur:
poezdni qabul qiluvchi yo’lning bo’shligiga ishonch hosil qilish;
poezdni qabul qilish marshruti va yo’liga chiqish manevrlarini tugatish;
poezdni qabul qilish marshrutini tayyorlash;
kirish svetoforini ochish.
Stansiya navbatchilari va poezd dispetcherlarining poezdni qabul qilish bo’yicha operasiyalarni bajarishdagi ish tartibi poezdlar harakati va manevr ishlari bo’yicha Yo’riqnoma bilan o‘rnatiladi.
Stansiya navbatchisiga, markazlashtirilgan dispetcherlik bilan jihozlangan uchastkalarda esa poezd dispetcheriga poezd jo’natish marshruti tayyorligi, strelkalar yopiqligi, jo’natish marshruta strelkalarida manevrlar to’xtatilgani, tarkibning tijorat ko’rigi va texnik xizmatdan o’tganiga ishonch hosil qilmasdan chiqish svetoforlarini ochish yoki peregonni egallashga boshqa ruxsat berishi taqiqlanadi. Poezdlarni ularni tuzish stansiyalaridan, poezd tarkibiga vagonlar ulangan yoki uzilgan stansiyalardan yoki poezd oxirgi qismini belgilovchi signal disklarini almashtirish ko’zda tutilgan stansiyalardan jo’natilishida stansiya navbatchisi chiqish svetoforni ochishdan yoki lokomotiv, maxsus o’ziyurar tarkib mashinistiga peregonni egallashga ruxsatnoma berishdan avval so’nggi vagonda poezd signalining mavjudligiga ishonch hosil qilishi kerak.
Chiqish svetofori shaxsan stansiya navbatchisi yoki uning ko’rsatmasiga binoan markazlashtirilgan post operatori tomonidan ochilishi kerak. Markazlashtirilgan dispetcherlik bilan jihozlangan uchastkalarda chiqish svetofori poezd dispetcheri tomonidan ochiladi.
Poezdlar harakat jadvali buzilganda stansiya navbatchisi yo’lovchi, pochta-bagaj, odam tashuvchi yoki yuk-yo’lovchi poezdidan keyin kelayotgan poezdga chiqish sfetoforini ochishdan avval mashinistni yo’lovchi poezdidan keyin kelayottani xaqida ogohlantiradi.
Chiqish sfetofori jo’natilayotgan poezdning birinchi g’ildirak jufti o’tgani zahoti avtomatik tarzda yopilishi kerak, elektr rels zanjirlari bo’lmagan stansiyalarda stansiya navbatchisi, markazlashtirilgan post operatori yoki strelka posti navbatchisi tomonidan jo’nagan poezdning butun tarkibi o’tib ketgandan so’ng yopiladi.
Manevrlar rahbarining majburiyatlari:
- manyovr ishlariga berilgan topshiriqlarni aniq va o’z vaqtida bajarish;
- kelgusidagi manyovr ishlarini bajarishning rejasi va usullari bilan tanishtirish asosida manyovr ishlarida ishtirok etayotgan xodimlarning to’g’ri joylashtirilishi va harakatlarining muvofiqligini ta’minlash;
- poezdlarni ushbu Qoidalar, DATK ning tegishli yo’riqnomalari va ko’rsatmalariga aniq amal qilgan holda tuzish;
- manyovr ishlarini, harakat xavfsizligi, manyovrlarda band bo’lgan xodimlarning shaxsiy xavfsizligi, harakat tarkibi va yuklarning butligini ta’min etib tashkillashtirish. Odamlari bor, nogabarit va xavfli yuklar ortilgan vagonlar bilan manyovrlarni o’ta ehtiyotkorlik bilan amalga oshirish.
Stansiyalarda yo’llar yo’llarning rivojlanganligi, manyovr ishlarining xususiyati va hajmiga bog’liq ravishda, manyovr hududlariga bo’linadi.
Oraliq stansiyalarda manyovr ishlari bosh konduktor yoki uning vazifasini bajarayotgan xodimning rahbarligi ostida amalga oshirilishi mumkin.
Tuzish brigadasi yoki bosh konduktor xizmat ko’rsatmayotgan lokomotivning manyovr harakatlariga ushbu hududda manyovrlarni amalga oshirishga xuquqi bo’lgan xodim yoki uning ko’rsatmasi bo’yicha signalchi (strelka posti navbatchisi) rahbarlik qiladi.
Maxsus harakat tarkibining stansiya yo’llaridagi manevr harakatlari poezdlar harakati va manevr ishlari bo’yicha Yo’riqnomaga muvofiq amalga oshiriladi.
Sovollar:
1. Fanning maqsadi va vazifalarini tushuntirib bering?
2. Temir yo’l qonunidan nimalarni o’zlashtirdingiz?
3. Temir yo’l transporti xodimlarining vazifalari va majburiyatlarini tushuntirib bering?
