1-мавзу : ёш ва педагогик психология фанининг тадқИҚот соҳаси ва муаммолари

Шарқ алломалари асарларида Ёш даврлари, таълим-тарбия жараёни ҳамда билишга қизиқиш масалаларининг ёритилиши

• Шарқ алломалари асарларида Ёш даврлари, таълим-тарбия жараёни ҳамда билишга қизиқиш масалаларининг ёритилиши
• Шарқнинг қомусий олимлари асарларида таълим-тарбия, шахс камолоти борасидаги фикрлари билан бирга билим эгаллаш, илм олиш йўллари хусусида қатор илмий маълумотлар келтирилади. Жумладан, Имом ал-Бухорий, Абу Наср Форобий, Абу Али ибн Сино, Абу Райҳон Беруний, Бурҳониддин Зарнужий, Маҳмуд Кошғарий, Юсуф Хос Ҳожиб, Умар Хайём, Абу Ҳамид Фаззолий, Алишер Навоий, Муҳаммад Ризо Огаҳий, Абдулла Авлоний каби олим ва мутафаккирларнинг асарларида юқоридаги муаммолар юзасидан атрофлича маълумотлар келтирилади.
• Қомусий олим Имом ал-Бухорий ҳам илм ўрганишни юқори даражага қўйиб, ўз асарларида қуйидаги фикрларни илгари сурадилар: “Киши илм бобида нафақат ўзидан юқори ёки тенгдошларидан, балки ўзидан паст бўлганлардан ҳадис олмагунча, этук муҳаддис бўла олмайди”. Имом Бухорий ушбу фикри билан ўқув фаолиятининг ижобий мотивлари устоз-муаллим томонидан шакллантирилишига урғу беради.

Ўрта Осиёнинг яна бир буюк мутафаккири Юсуф Хос Ҳожиб ҳам ўз ижодида билимни юксак баҳолайди. Аллома билимни бойлик, кийим, эмиш каби нарса-ҳодисаларга қиёслайди. Билим ва билимдонликни ҳис эта олмоқ, уни тушунмоқ даркорлиги, билимдон бўлишнинг тарбия билан чамбарчас боғлиқлиги, бола қанчалик эрта тарбия қилинса, билим олишга иштиёқи ортиши ҳақида ёзади.

• Ўрта Осиёнинг яна бир буюк мутафаккири Юсуф Хос Ҳожиб ҳам ўз ижодида билимни юксак баҳолайди. Аллома билимни бойлик, кийим, эмиш каби нарса-ҳодисаларга қиёслайди. Билим ва билимдонликни ҳис эта олмоқ, уни тушунмоқ даркорлиги, билимдон бўлишнинг тарбия билан чамбарчас боғлиқлиги, бола қанчалик эрта тарбия қилинса, билим олишга иштиёқи ортиши ҳақида ёзади.
• Инсон ҳаётида илм ва амалиётнинг бирлиги ҳақида Абу Ҳамид Фаззолий ҳам фикр билдирган эди. Дарҳақиқат, инсон олган назарий билимларини амалиётда қўллай бориши керак деб ўйлаймиз, чунки билим ва илмгина эмас, балки фан ва тажриба ютуқларини амалда қўллай билиш ҳам инсоний ҳислатлардан биридир.
• Буюк мутафаккир ва аллома Алишер Навоий инсон тафаккури, ақли-фаросати ҳамда илмини юксак қадрлаган. У: “Билим ва донишмандлик инсоннинг безагидир”,- деб ёзади. Алишер Навоий болаларга кичик ёшлигиданоқ билим, маълумот ва тарбия бериш кераклигини айтиб, ибн Сино каби, 6 ёшдан муаллим қўлига топшириш кераклигини таъкидлайди.