1-ma’ruza umumiy tilshunoslikdan ma’lumot. Milliy til va adabiy til. Fonetika haqida umumiy ma’lumot reja

2. Urg‘uning uslubiy xususiyatlari

So‘z urg‘usining ko‘chishi shu so‘z ma’nosini o‘zgartirishi mumkin: yangи́ kiyim(sifat) - я́ngi damlandi (ravish). Gapda ohangning o‘zgarishi ham yangi uslubiy mazmun paydo bo‘lishiga olib keladi: Siz ahmoq odam emassiz jumlasida ahmoq so‘zidan keyin to‘xtam (pauza) qilinsa, fikr qaratilgan shaxsning ham ahmoq, ham odam emasligi ifodalanishi mumkin: Siz ahmoq, odam emassiz.

GRAMMATIK USLUBIYAT. MORFOLOGIK USLUBIYAT

Ot turkumiga xos uslubiy xususiyatlar
1. Kelishik qo‘shimchalarining uslubiy xususiyatlari.

Kelishik qo‘shimchalari o‘zaro almashib qo‘llanishi mumkin:

1) –ni va –dan qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: Qani, oshdan (ni) oling, mehmon.

2) –ni va –ga qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: Gapingizga (gapingizni) tushunmadim.

3) –ni va –da qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: Dalani (da) aylandim.

4) –ningva–danqo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: kelganlarning biri – kelganlardan biri.

5) kelishik qo‘shimchalari va ko‘makchilar almashib qo‘llanadi:

a) –ga qo‘shimchasi o‘rnida uchun ko‘makchisi qo‘llanadi: Ukamga oldim – Ukam uchun oldim.

b) –da qo‘shimchasi o‘rnida bilan ko‘makchisi qo‘llanadi: Xatni qalamda yozdi – Xatni qalam bilan yozdi.

v) –dan qo‘shimchasi o‘rnida orqali ko‘makchisi qo‘llanadi: Xabarni radiodan eshitdik – Xabarni radio orqali eshitdik.

g) –ni qo‘shimchasi o‘rnida haqida ko‘makchisi qo‘llanadi: Akasi kelganini gapirdi – Akasi kelgani haqida gapirdi.