1-ma’ruza til ijtimoiy, doim o’zgarib, rivojlanib turuvchi hodisadir. Reja

Borliq

 

Tafakkur

 

Til

 

---

son-sanoqsiz gaplar tuzish mumkin: “Mеn ukamni ko‘rdim // Sobir akasiga yordamlashdi // Salim opasidan 

eshitdi...” Bu esa shu nutqning yaratuvchisiga bog‘liqdir.  

Tilshunos  olim  Shavkat  Rahmatullayev  til  qurilishida  uning  ikki  holatini  -    lison  va  nutq 

tushunchalarining farqlanishi haqida yozadi. “Lison, - deb yozadi olim, - kishi miyasidagi til xotirasi qismida 

mavjud  til  birliklaridan  va  ulardan  foydalanish  qoidalaridan  iborat  boylik.  Nutq  esa  ana  shu  boylikdan 

foydalanish  jarayoni  va  shunday  jarayonning  hosilasi”

6

.  Olimning  fikricha,  bu  juftlikda  nutq  asosiy  rol 

o‘ynaydi, chunki tildagi hodisalar dastlab nutqda yuzaga keladi va keyinchalik lisonga ko‘chadi. O‘z navbatida 

bu hodisa lisondan nutqqa olib chiqiladi

7

.  

Til  va  nutq  tushunchalari  ikkita  har xil  hodisalarni  ifodalamas  ekan,  ularni  bir-biriga  qarama-

qarshi  qo‘yish  mumkin  emas,  chunki    hodisani    shu  hodisaning  namoyon  bo‘lishiga  qarama-qarshi 

qo‘yib bo‘lmaydi.