1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

Fizikaviy xossalari. Aminokislotalar yuqori haroratda suyuqlanadigan, suvda yaxshi eriydigan rangsiz kristall moddalardir. Ularning suyuqlanish haroratlari bir-biridan kam farq qiladi.
Bir asosli aminokislotalarning suvdagi eritmalari neytral xarakterga ega. Aminokislotalar ichki tuz (bipolyar ion) N⁺H₃–CH₂COO^– ko’rinishida mavjud bo’ladilar. Ularning bunday tuzilishga ega bo’lishligi fizikaviy tekshirish usullari yordamida aniqlanilgan.
Bipolyar ion kislotali muhitda kation, ishqoriy muhitda esa anion sifatida mavjud bo’ladi. Aminokislota eritmalari izoelektrik nuqtada elektr tokini o’tazmaydi.
Tabiiy aminokislotalar ikkiga: almashtirib bo’lmaydigan (lizin, metionin, izoleysin, trionin, tiptofan, valin va boshqalar) va almashtirsa bo’ladigan aminokislotalarga bo’linadilar. Ko’pchilik tabiiy aminokislotalar optik faollikka ega bo’lib, ulardan L-qatorga mansublari achchiq, yoki mazasiz, D-qatorga mansublari esa shirin mazaga egadirlar.
XULOSA
1.Demak aminlar asosli xossaga ega.
2.Aminlarning dastlabki vakillari ammiak xidiga ega.
3.Aminlarning ayrim vakillari sintetik tolalar, bo’yoq olishda, meditsinada
ishlatiladi.
4.Aminokislotalar barcha oqsillarni asosini tashkil etadi.
5.Aminokislotalarda optik izomeriyasi mavjud.
6.Ayrim aminokislotalardan sintetik tolalar olish mumkin.


NAZORAT SAVOLLARI
1.Birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi aminlarning tuzilishi qanday aniqlanadi 2.
2. Goffman reaksiyasi deganda nimani tushunasiz?
3.Bo’yoqlar olishda qaysi aminlar ishlatiladi?
4.NH₂- nechinchi tartibdagi yordamchi?
5.Qanday organik birikmalarga aminokislotalar deb ataladi?
6.Amfoter deganda nimani tushunasiz?
7.Qanday geterotsiklik aminokislotalarni bilasiz?
8.Qanday bo’ga peptid bog deyiladi?


13-MA’RUZA: Oqsillar.
Reja:

1. 
   Oqsillarning tarkibi.
   
2. 
   Oqsillarning turlari.
   
3. 
   Sinflanishi.
   
4. 
   Fizikaviy xossalari.
   
5. 
   Kimyoviy xossalari.
   
6. 
   Oqsillar uchun sifat reaksiyalari.
   
7. 
   Oqsillarning biologik ahamiyati.