1 ma’ruza mexanika asoslari

Yung modulining fizik ma’nosi:

E lastiklik moduli materialning cho'zilishga (siqilishga) qarshilik ko'rsata olish xususiyatini bildiradi va kuchlanish o'lchamlarida (т\м², кг\см² да ) ifodalanadi.


1-rasm. Elastiklik chegarasi
Yung moduli son jihatidan jismga qo‘yilgan kuchlanganlikka tengki, u jism uzunligini ikki marta uzaytiradi, ya’ni, =1 bo‘ladi.

- kuchlanishning – nisbiy deformatsiyaga bog‘lanishini ko‘rib chiqaylik (1 rasm)

_ε – oshganda _ ham proportsional ravishda elastiklik chegarasigacha oshib boradi. (OA qism) Jism deformatsiya ta’sirida hali elastiklik hususiyatini yo‘qotmagan bo‘lsa, bunda hosil bo‘lgan eng katta mexanik kuchlanishga elastiklik chegarasi deyiladi.

Bu chegaradan keyingi mexanik kuchlanishni o‘sishida deformatsiya plastik xarakterga ega va Guk qonuniga bo‘ysunmaydi. Kuchlanishni mustahkamlik chegarasidan B_cheg oshsa (B nuqta) jism buziladi. Yuqori mustahkamlik chegarasi ega bo‘lgan jismlar elastik jismlardir (metallar). Mo’rt jismlarning (cho‘yan, shisha, muz) elastiklik chegarasi kichik bo‘ladi. Jismning mexanik xossalari temperaturaga bog‘liq. Temperatura ortishi bilan jismning plastikligi ortadi, temperatura kamayishi bilan mo‘rtligi oshadi.