1 Маъруза Мавзу: Тиббиёт тарихи фани ва уни бошқа тиббий фанлар қаторида тутган ўрни. Инсонийлик жамиятида тиббиётни ривожланиши ва янги даволаш усулларини ишлаб чиқилиши

Тарихий маълумотларга кўра баъзи бир оддий даволаш тадбирлари ер юзида одамлар пайдо бўлмасдан олдин ҳам маълум бўлган.

• Тарихий маълумотларга кўра баъзи бир оддий даволаш тадбирлари ер юзида одамлар пайдо бўлмасдан олдин ҳам маълум бўлган.
• Масалан, баъзи ҳайвонлар касалланган ёки бирор жароҳатланиш ҳолати юз берганда шифобахш ўсимликларни топиб еб, тузалиб кетганларини учратамиз. Бу ҳақида тиббий–тарихий адабиётда кўплаб мисоллар келтирилган.
• Масалан, илон, ёввойи қуён, тоғ эчкиси касал бўлиб қолганларида ёки шикастланганларида шифобахш ўсимликларни топиб еб, касалликдан қутулиб кетганлар. Бу масалада маймунлар алоҳида ўрин эгаллайди. Уларнинг даволаш усуллари бошқа ҳайвонларга нисбатан кўпроқ такомиллашган.
• Табиатшунос олим Ю.Рациус бир гиббон (кичик одамсимон маймун) оғзида яра–чақа пайдо бўлганида (стоматит) у ўрмондан қандайдир шифобахш ўсимликни топиб келиб, уни массага айлангунча чайнаганини маълум қилади. Кейин кузатишса, ярадан асар ҳам қолмаган бўлади.

Ер юзида биринчи бўлиб муолажа усулларини ишлаб чиққан одамсимон маҳлуқлар неандерталлар ҳисобланади. Шундай маҳлуқларнинг суяклари Африка ва Осиё, шу жумладан, Ўрта Осиё ҳудудида топилган.

• Ер юзида биринчи бўлиб муолажа усулларини ишлаб чиққан одамсимон маҳлуқлар неандерталлар ҳисобланади. Шундай маҳлуқларнинг суяклари Африка ва Осиё, шу жумладан, Ўрта Осиё ҳудудида топилган.
• Дунёда биринчи қадимги одам суяги машҳур археолог Луис Лики томонидан 1959 йилда Олдувай дарасидан (Танзанияда) топилган. Бу маҳлуқ 2 миллион йил олдин яшаган.
• Ўзбекистон ҳудудида бундай одамсимон маҳлуқ суяги 1987 йилда жанубий Фарғонадаги Селенғур ғорида топилган. Бу маҳлуқ бундан 800 – 700 минг йил муқаддам яшаган экан.

Ибтидоий жамоа даврида яшаган одамлар ҳам ўсимликлардан олинадиган моддаларнинг хусусиятини яхши билганлар. Ибтидоий жамоа давриниг охирига келиб, тиббиёт одамларнинг зарурий фаолиятларидан бирига айланди. Бу иш билан шуғулланувчи кишилар уни ўзлари касб қилиб олганлар.

• Ибтидоий жамоа даврида яшаган одамлар ҳам ўсимликлардан олинадиган моддаларнинг хусусиятини яхши билганлар. Ибтидоий жамоа давриниг охирига келиб, тиббиёт одамларнинг зарурий фаолиятларидан бирига айланди. Бу иш билан шуғулланувчи кишилар уни ўзлари касб қилиб олганлар.
• Шундай қилиб, тиббиёт киши фаолиятининг алоҳида соҳасига айланади ва тиббиёт касби келиб чиқади. Тиббиёт касбининг келиб чиқиши меҳнат тақсимотининг натижаси эди.