1-маъруза Мавзу: Сатҳ ўлчаш тизимлари. Сатҳ ўлчаш тўғрисида умумий тушунчалар. Сатҳ ўлчашнинг визуал воситалари

1-маъруза
Мавзу: Сатҳ ўлчаш тизимлари. Сатҳ ўлчаш тўғрисида умумий тушунчалар. Сатҳ ўлчашнинг визуал воситалари


Режа:
1. Асосий маълумотлар.
2. Сатҳ ўлчашнинг визуал воситалари.
3.Сатҳ ўлчаш воситаларининг таснифи.


Сатҳ деб технологик аппаратнинг ишчи муҳит – суюқлик ёки сочилувчан жисмлар билан тўлдирилиш баландлигига айтилади.
Ишчи муҳит сатҳи технологик параметр ҳисобланиб, у ҳақдаги ахборот технологик аппаратнинг иш режимини назорат қилиш учун, айрим ҳолларда эса ишлаб чиқариш жараёнини бошқариш учун зарур ҳисобланади. Сатҳ ўлчаш воситалари сатҳ ўлчагичлар (уровнемер, Level guage ёки level meter) деб аталади.
Суюқлик ва сочилувчан моддалар сатҳини ўлчаш технологик жараёнларни автоматлаштиришда муҳим аҳамиятга эга. Сатҳни ўлчаш модданинг идишдаги миқдорини аниқлаш ва технологик жараёнда иштирок этаётган ишлаб чиқариш ускунасида сатҳ ҳолатини назорат қилишдан иборат.
Ишлаш характери жиҳатидан сатҳни ўлчагичлар узлуксиз ва узлукли (релели) бўлади. Релели сатҳ ўлчагичлар модданинг сатҳи маълум баландликка етганда ишлай бошлайди, улар сигнализация мақсадида ишлатилади ва сатҳ сигнализатори дейилади.
Бу асбоблар ишлаш принципи ва тузилиши жиҳатидан бир биридан фарқ қилади. Масалан, суюқлик сатҳни ўлчашга мўлжалланган асбобларнинг кўпи сочилувчан моддалар сатҳини ўлчаш учун яроқсиз, усти очиқ (атмосфера босими) идишларда ишлатиладиган асбоблар эса юқори босимда ишлайдиган идишлар учун яроқсиздир ва ҳоказо.
Сатҳни назорат қилиш асбоблари шкалали ва шкаласиз бўлади. Шкаласиз асбоблар, одатда, иккиламчи асбоблар билан бирга ишлайди ёки сатҳнинг чегараси ҳақида мустақил сигнал беради.
4.1 – жадвалда ўлчаш диапазонига кўра сатҳ ўлчагичлар келтирилган.


4.1 – жадвал
Ўлчаш диапазонига кўра сатҳ ўлчагичлар