1-ma’ruza leksikologiya, uning ob’ekti, turlari, vazifalari. O‘zbek tili lug‘at tarkibining ma’no jihatidan tavsifi reja: Leksikologiya, uning obyekti, vazifalari

Lug`aviy ma’noning turlari

Ilmiy adabiyotlarda ko`p ma’noli leksemalar ifodalaydigan lug`aviy

ma’nolar

til taraqqiyotining qaysi davrida mavjudligiga qarab

dastlab ikkita

katta guruhga bo`linadi:

I. Avvalgi lug`aviy ma’nolar

til taraqqiyotining oldingi davrlariga tegishli

bo`lgan ma’nolardir. Bu ma’nolar ham eskirish darajasiga qarab ikki turga

bo`linadi:

1. Eski lug`aviy ma’no

leksemaning hozirgi paytda arxaiklashgan ma’nosidir:

qimron

leksemasi aslida “qaynatilgan sut bilan suvning aralashmasi” degan

ma’noni bildirgan. Bu ma’no shu leksemaning

eski

lug`aviy ma’nosidir. Uning

hozirgi

ma’nosi “tuya sutidan tayyorlanadigan qimiz” degan ma’nodir.

---

2. Etimologik lug`aviy ma’no

leksemaning til tarixiga asoslanib, tuzilishidan

kelib chiqib aniqlanadigan ma’nodir:

chaqa

(mayda pul) leksemasi “chaq”

fe’lining “parchala”, “bo`lak-bo`lak qil” ma’nosidan

–a

qo`shimchasini qo`shish

bilan yasalgan.