1-ma’ruza. Kompyuter va uning programma ta’minoti. Dasturlash tillarining klassifikatsiyasi

Amaliy dasturiy ta'minot
bu shaxsiy dasturni (nashr qilish, tarjima, buxgalteriya hisobi, 
o'yinlar, matn bilan ishlash, elektron jadvallar bilan ishlash va h.k.) yo'naltiradigan amaliy 
dasturlar (dastur paketlari) to'plami va foydalanuvchi uchun maxsus dasturlar. Deyarli har bir 
kompyuter foydalanuvchisi umumiy maqsadli dasturlarga muhtoj bo'lib, ularga quyidagilar kiradi: 
matnli va rasmli muharrirlar, elektron jadvallar, ma'lumotlar bazalarini boshqarish tizimlari va 
multimedia prezentatsiyalarini yaratish uchun dasturlar. 
Dasturiy mahsulot
- bu individual dasturlarning to'plami, ularning hujjatlari, sifatini 
ta'minlash, reklama materiallari, foydalanuvchilarni o'qitish bo'yicha tadbirlar, ushbu dasturlarni 
tarqatish va ularga xizmat ko'rsatish. 
Dasturiy mahsulotni sotib olish bu undan foydalanish uchun litsenziyani (huquqni) sotib 
olishdir. Har qanday dasturiy mahsulotdan foydalanish shartlari litsenziya shartnomasida 
tavsiflanadi, bu dasturiy mahsulot ishlab chiqaruvchisi va dasturiy ta'minot foydalanuvchisi 
o'rtasidagi kelishuvdir. Turli xil foydalanuvchilar (individual xaridorlar, tijorat va davlat 
tashkilotlari va korxonalari, ta'lim muassasalari) uchun dasturiy mahsulotni sotib olishning turli 
shartlari belgilanishi mumkin. 
Dasturlarni ishlab chiqish jarayonida insonga ijodiy faoliyat bilan bog'liq bosqichlar 
(muammo qo'yish, uni algoritmlashtirish, dasturlash va natijalarni tahlil qilish) tayinlanadi, 
kompyuter esa ishlab chiqilgan algoritmga muvofiq ma'lumotlarni qayta ishlashning muntazam 
bosqichlari uchun javobgardir. Amaliy muammolarni kompyuterda hal qilish usullarini bilish 
zamonaviy insonning axborot madaniyatining muhim tarkibiy qismidir. Natijalar to'g'ri yoki 
noto'g'ri bo'lishi mumkin va maqsadlarning aniq belgilanishiga bog'liq. Kompyuterda masalalarni 
yechish usullari tegishli algoritmlar va ishlab chiqilgan dasturlar bilan ifodalanadi. Ularning 
rivojlanishi har doim algoritmik va dasturiy ta'minot xatolarining paydo bo'lishi bilan bog'liq. 
Algoritm va dastur har qanday qabul qilinadigan kirish ma'lumotlari uchun qo'llaniladigan 
muammolarni hal qilish uchun to'g'ri natijalarni bergan taqdirda to'g'ri va ishonchli hisoblanadi. 
Aks holda, xatolarni qidirishingiz va ularni tuzatishingiz kerak. Ishning ushbu bosqichi otladka 
dasturlari deb ataladi. Xatolarni topish uchun ko'pincha tuzatuvchilar va testlardan foydalaniladi. 
Zamonaviy yirik loyihalar va yirik dasturlar uchun (masalan, operatsion tizimlar uchun) otladka 
"tugallangandan" keyin ham xatolarga yo'l qo'yilishi odatiy holdir.
Dasturni ishlab chiqish protsedurasi quyidagi bosqichlarni o'z ichiga oladi.