1-ma’ruza. Kompyuter tarmoqlarining tarixi

Bir tomondan, kompyuter tarmoqlarini taqsimlangan kompyuter tizimlarining xususiy xoli deb qarash mumkin, ya’ni kompyuter tarmoqlarida, komputer guruhi tomonidan, ma’lumotlarni avtomatik tarzda almashingan xolda o’zaro bog’liq bo’lgan masalalarni birgalikda bajarish amalga oshiriladi.

Иккинчи томондан эса, компьютер тармоқлари катта-катта масофаларга маълумотларни узатувчи воситалар сифатида ҳам қаралиши мумкин. Бунинг учун компьютер тармоқларида, телекоммуникацион тизимларда қўлланиладиган маълумотларни кодлаш ва мультиплексациялаш усулларидан ҳам фойдаланилади.

Дастлаб пайдо бўлган компьютер тармоқлари ёрдамида, узоқ масофаларда жойлашган, катта-катта худудларга ёйилган компьютерларни ўзаро бирлаштириш амалга оширилган эди, яъни аввал пайдо бўлган компьютер тармоқлари – глобал компьютер тармоқлари (Wide Area Network, WAN) эди. Уларда маълумотларни узатиш учун ўша пайтда мавжуд бўлган телефон тармоқларидан фойдаланилган. Ушбу алоқа чизиқларини тезликлари бир неча 10 Кбит/секундларга тенг бўлган эди.
1969 йили АҚШ мудофа вазирлиги томонидан, мудофа ва илмий-тадқиқот марказларида жойлашган компьютерларни ягона тармоққа бирлаштириш амалга оширила бошлаган эди. Ушбу тармоқ ARPANET деб номланди, айнан шу тармоқ, хозирги глобал тармоқ ҳисобланган - Internet тармоғининг дастлабки кўриниши эди (2-расм).

2-расм. Телефон тармоқлари ёрдамида қурилган дастлабки глобал компьютер тармоғи (1971 йил).

Кейинчалик шахсий компьютерларнинг пайдо бўлиши ва кўплаб ишлаб чиқарилиши эса, локал компьютер тармоқлари технологияларини (Local Area Network, LAN) ишлаб чиқишга туртки бўлди.

Кейинчалик шахсий компьютерларнинг пайдо бўлиши ва кўплаб ишлаб чиқарилиши эса, локал компьютер тармоқлари технологияларини (Local Area Network, LAN) ишлаб чиқишга туртки бўлди.

1970 йилларниг ўрталарига келиб локал компьютер тармоқларининг сони ҳам кўпая борди. Уларни ўзаро бирлаштириш учун эса, маршрутизаторлардан фойдалана бошланди (3-расм).