1-Maruza Kirish

Korxonada standartlashtirish 
  Korxonada  standartlashtirish  shu  korxona  texnik  darajasining  o’sishiga 
olib keladi va shu bilan birga davlat standartlashtirish tizimi, mah’sulot sifatini 
kompleks  boshqarish  tizimining  muh’im  bo’g’ini  h’isoblanadi.  Uni  ko’pincha 
zavod  standarti  deb  yuritiladi.  Zavod  standartining  xususiyati  va  yo’nalishlari 
ishlab  chiqarish  usuli  h’amda  mah’sulot  turi,  turkumi  va  boshqa  omillarga 
bog’liq. 
  Zavod  standartining  obektlari  bo’lib  ishlab  chiqarilayotgan  mah’sulot 
detal  va  tugunlari,  texnologik  moslamalar  va  asboblar,  texnologik  jarayonlar, 
tashkil  etish  va  ishlab  chiqarishni  va  mah’sulot  sifatini  boshqarish  masalalari, 
shuningdek boshqalar h’izmat qiladi. 
  Bulardan  tashqari,  korxonalarda  davlat  standartlari  va  tarmoq 
standartlarini cheklash yoki faqat shu korxonaga mansub turkumlar, o’lchamlar, 
meyorlar  va  talablar  bilan  to’ldirish  uchun  h’am  standartlar  ishlab  chiqiladi. 
Korxona  standartlari  belgilagan  ko’rsatkichlar  asosiy  standartlar  qabul  qilgan 
ko’rsatkichlarga to’la muvofiq bo’lishi kerak. 
  Korxonalarda  standartlarshtirish  masalalari  bilan  bosh  muh’andis 
tasarrufidagi  bo’lim  yoki  byurolar  shug’ullanadi.  Ularning  vazifasiga  korxona 
standartlarini  ishlab  chiqish  va  qayta  ko’rishni  tashkil  etish,  mah’sulot  va 
texnologik jih’ozlarni unifikatsiyalash ishlarini o’tkazish, korxonada barcha tur 
va  toifadagi  standartlarni  joriy  etish,  standartlashtirishning  iqtisodiy  samarasini 
h’isoblab berish, korxonani standartlashtirish bo’yicha ichki va tashqi h’ujjatlar 
turkumi  bilan  taminlash,  mah’sulot  sifatini  oshirishga  oid  tadbirlar  ishlab 
chiqishda qatnashish kabi faoliyat qirralari kiradi. 
  Standartlashtirish  bo’lim  (byuro)  larining  muh’im  vazifasi  -  davlat  va 
tarmoq standartlarini ishlab chiqishda qatnashish, korxonada ishlab chiqiladigan 
texnik h’ujjatlar ustida standartlashtirish nazorati (normakontrol) yuritish. 
  Standartlashtirish  nazorati  (normakontrol)  barcha  turdagi  chizmalar  va 
texnik  h’ujjatlar  uchun  majburiy  va  muh’im  tekshirish  shakli  h’isoblanadi.  U 
barcha  toifadagi  standartlarni  ishlab  chiqarishga  joriy  etishni  taminlaydi. 
Standartlashtirish  nazoratida  quyidagilarning  maqsadga  muvofiq  -  muvofiq 

---

emasligi o’rnatiladi: yangi tuzilmalarda original va maxsus detallar, tugunlar va 
mexanizmlarni  ishlab  chiqish;  loyih’alanayotgan  obektlarda  standart  va 
unifikatsiyali  detal  va  tugunlar,  shuningdek,  ilgari  muvaffaqiyatli  ishlangan 
tuzilmalardan foydalanish darajasi; o’lchamlar va boshqa parametrlarning qulay 
sonlar  qatoriga  muvofiq  kelishi  -  kelmasligi;  tanlangan  ishlov  berish,  o’lchash 
va  nazorat  aniqliklarining  to’g’riligi;  texnik  rasmiylashtirishning  butligi  va 
to’g’riligi.