1-Maruza Kirish

14.2. Sanoat maxsulotining tasniflanishi 
Bozor  iktisodiyoti  sharoitlarida  maxsulot  sifatini  baxolash  uchun  ilmiy-uslubiy 
taminlanish,  ishlab  chikdruvchi  va  isgemolchi  orasidagi  munosabatlar  mol-pul 
xususiyatlariga  deyarli  moe  kelishi  lozim.  Buning  uchun  ushbu  kompleks 
masalalarni xal kilish lozim buladi: 

---

  xar  taraflama  maxsulot  sifatini  tavsiflovchi  xossalarni  va  kursatkichlarni 
ajratib  olib,  meyoriy  xujjatlarda  maxsulotni  va  uning  sifatini  baxolash 
natijasida xolisona ifodalash; 
  uzaro boglangan sifat, mikdor va istemoldagi narxlarni et.tiborga olgan xolda 
ishlab  chikaruvchi,  tayyorlovchi  va  isgemolchnlarning  turli  boskichlarda 
birgalikdagi maxsulot sifatini xolisona baxolash; 
maxsulot sifati xamda "sifat xalk,a"sining xar bir boskichidagi uning texnikaviy 
darajasi  va  ratsobatdoshligi  xakida  xamma  zarur  xolisona  amaliy  malumotlarni 
olish. 
Maxsulot  sifatining  kursatkichlar  nomenkulaturasini  tanlab  olishni  asoslash 
kuyidagilarni inobatta olgan xolda amalga oshiriladi: 
  maxsulotni ishlatilishidagi sharoitlarini va vazifasini; 
  istemolchilar talablarining taxlilini; 
  maxsulot  sifatining  tavsiflanuvchi  tarkibini  va  tuzil  ishini;  33*  sifat 
kursatkichlariga bulgan asosiy talablarni. 
Maxsulot sifati ga tasir etuvchi omillarni turt toifaga bulish mumkin: 
  Texnikaviy; 
  Tashkiliy; 
  İktisodiy;  
  İjtimoiy. 
Texnikaviy  omillarga  uskunalarning  jixonanish,  asbsblarning  xamda  nazorat 
vositalarining, 
texnikaviy 
xujjatlarniig 
xolati; 
dasglabki 
materiallar, 
yarimfabrikatlarning sifati va shtaga uxshashlar kiradi. 
Tashkiliy  omillarga  rejalik,  bir  maromda  ishlash,  texnikaviy  xizmat  va 
uskunalarni  tamirlash;  materiallar,  komplektlanuvchi  buyumlar,  jixozlanishi, 
asboblarni texnikaviy xujjatlar va nazorat vositalari bilan taminlanganligi, ishlab 
chiqarish  madaniyati;  mexnatni  ilmiy  asosda  tashkil  etish;  ovkatlanish,  ish 
vaqtida dam olishni tashkil etish va boshqalar kiradi. 
İktisodiy omillarga mexnatta xak to’lash shakllari, oylik maoshning miqdori; 
yuqori  sifatli  maxsulotni  va  ishni  moddiy  rag’batlantirish,  mah’sulotning 
yaroqsizligi uchun oylik maoshidan ushlab qolish, uning sifat darajasi, tannarxi, 
mah’sulotning baxosi va shunga o’xshashlar kiradi. 
İjtimoiy  omillarga  kadrlarni  tanlash  va  joy-joyiga  qo’yish,  malaka  oshirishni 
tashkil  qilish,  ilmiy-texnikaviy  ijodni,  ijodkorlik  va  ixtirochilikni  tashkil  etish, 
turmush sharoitlari.