1-Ma’ruza. Kirish. Loyixalash bosqichlari. Texnik topshirik (TT) (4 soat)

Loyihalash ob’yektining turi. Davlat standarti ALTlarni quyidagi guruhlarga bo‘ladi:
1) mashinasozlik buyumlari ALTi;
2) priborsozlik buyumlari ALTi;
3) mashina va priborsozlikda texnologik jarayonlar ALTi;
4) qurilish ob’yektlari ALTi;
5) qurilishda texnologik jarayonlar ALTi;
6) dasturaviy buyumlar ALTi;
7) tashkiliy tizimlar ALTi.
Qolgan (8 va 9) guruhlar rezerv uchun bo‘lib, yuqorida qayd qilingan guruhlarga aloqasi bo‘lmagan ALTlarni ajratish va kodlash uchun mo‘ljallangan.
Loyihalash ob’yektlarining xillari. Davlat standarti loyihalash ob’yektlariga maxsus belgilanishlar o‘rnatmaydi, balki ularni sanoatning har bir tarmog‘ida amalda bo‘lgan tizimda loyihalanayotgan ob’yektlar hujjatlanishining belgilanish tizimlariga muvofiq ravishda ko‘rsatilishini va kodlashini talab qiladi.
Loyihalash ob’yektining murakkabligi. ALTni quyidagilarga ajratish mumkin: 1) tarkibiy qismlari soni 10² gacha bo‘lgan oddiy ob’yektlar; 2) o‘rtacha murakkabli ob’yektlar (10²-10³); 3) murakkab ob’yektlar (10³-10⁴); 4) juda murakkab ob’yektlar (10⁴-10⁶); 5) juda yuqori murakkabli ob’yektlar tarkibiy qismlari soni (10⁶ dan yuqori).
Loyihalash ob’yekti (texnikaviy kompleks inshoot yoki buyum)ning tarkibiy qismi bo‘ladi. Agar loyihalash ob’yekti texnologik jarayon bo‘lsa, uning tarkibiy qismlarini ajratish qiyinroq bo‘ladi. Bunda ikkita yondoshish mavjud, birinchisi – texnologik jarayonni elementar texnologik operatsiyalarga ajratishga asoslangan, ikkinchisi esa – chiqarilayotgan texnologik dokumentatsiya nomenklaturasiga muvofiq ob’yektni shartli ravishda bo‘laklarga bo‘lishdir.
Loyihalashni avtomatlashtirish darajasi. Loyihalash tizimini avtomatlashtirish darajasi bo‘yicha quyidagiga bo‘lishadi:
1) kam avtomatlashtirilgan (loyiha protseduralarining 25% gacha);
2) o‘rtacha avtomatlashtirilgan (25-50 %);
3) yuqori avtomatlashtirilgan (50% dan yuqori).
ALT uchinchi guruhga taalluqli bo‘lishi uchun undan ko‘p variantli optimal loyihalash metodlaridan foydalangan bo‘lishi kerak.
Loyihalashni avtomatlashtirishning kompleksliligi.
1) bir bosqichli;
2) ko‘p bosqichli;
3) kompleks ALTlar farqlanadi.
Agar avtomatlashtirish tizimi mos ob’yekt loyihalashning bosqichlaridan faqat birini qamrab olgan bo‘lsa, u birinchi guruhga taalluqli bo‘ladi. Loyihalashning hamma bosqichlari avtomatlashtirilgan bo‘lsa, kompleks ALT hisoblanadi.