1-маъруза. Кириш. Фан мақсади, вазифаси ва долзарблиги

10.1-расм. IMS концепциясига ўтиш

2. 
   Охирги бир неча йиллар мобайнида алоқа хизматларини персоналлаштириш концепцияси кенг тарқалди. NGN даври билан бошланган хизмат соҳасидаги инқилоб жуда янги хизматларнинг мураккаб ва бир хил бўлмаган дунёсини юзага келтирди. Натижада, NGN абоненти минглаб турли хизматлардан фойдалана олишлари мумкин. Аммо, ҳақиқатда абонентни атиги бир неча ўнта хизматлар қизиқтиради. Ҳар бир абонент учун хизматлар тўплами персоналлаштирилган бўлади. Softswitch технологияси хизматларни персоналлаштиришга биринчи қадамларни қўйди, аммо улар кейинчалик ривожланиш учун етарли бўлмади.
   
3. 
   Хизмат персоналлаштириш билан NGN абонентлари роуминги бўйича янги талаблар боғлиқ. NGN абонентни тармоқ нуқталаридан бирида персоналлаштирилган хизматлар тўпламини олади деб фараз қиламиз. Агар у бошқа нуқтага ўтса, мантиқан шу хизматлар тўламини олиши керак. Буни замонавий NGN тармоғида хизматлар роуминги концепцияси сифатида талқин қилиш ҳам мумкин.
   
4. 
   Ниҳоят, Triple Play хизматдар концепциясидан (маълумотлар, нутқ ва видеони бирлаштириш) 4Play га ўтиш бошқарув концепциясини ўзгартиришга олиб келди. Натижада, янги концепция кенг полосали абонентларнинг мобиллигини талаб қилди ва сотали тармоқларнинг барча технологиялари (тутиб олиш, кузатиш ва роуминг) NGN тизимлари учун талабгор бўлиб қолди.
   

Юқорида келтирилган маълумотлардан хулоса қилиб айтиш мумкинки, NGN абонентлари мобилликка ўтмоқда, сотали тармоқлар абонентлари – кенг полосали хизматлардан фойдаланишмоқда, иккила тармоқдарнинг хизматлари эса персоналлашиб бормоқда.
Тармоқлар эволюцияси нуқтаи назаридан IMS нинг пайдо бўлиши – замонавий технологияларни конвергенция қилиш бўйича умумий ҳаракатларнинг натижасидир (10.2-расм). Ушбу тенденция доирасида LAN ва WAN ни ягона мултисервис тармоққа бирлаштиришни конвергенция йўлидаги биринчи қадам сифатида кўриш мумкин. Анъанавий телефония ва VoIP ни ягона IP-телефония технологиясига бирлаштириш иккинчи қадам бўлди. Турли хизматларни Triple Play концепцияси асосида бирлаштиришни алоқа тармоқларинин глобал конвергенция қилиш йўлидаги учинчи қадам деб номлаш мумкин, эволюциянинг натижаси эса симли ва симсиз технологияларни IMS номи остида бирлаштиришдир.



10.2-расм. IMS йўналишида замонавий тармоқларнинг эволюцияси
IMS муқим ва мобил тармоқлар алоқа абонентларига нутқ, матн, график ва видеонинг турли комбинацияларига асосланган персоналлаштирилган хизматларни ишлаб чиқиш ва тақдим қилиш имконини беради. Натижада, IMS ечимлари кенг тўпламли, жумладан, TDM ёки Softswitch даги NGN тармоқларида амалга ошириш мумкин бўлмаган ёки иқтисодий самарасиз бўлган хизматларни тақдим қилиш ҳисобига охирги фойдаланувчининг имкониятларини сезиларли даражада кенгайтиради.



10.3-расм. IMS технологиясини жорий қилиш ҳисобига жаҳон иқтисодиётидаги тахминий ўсиш (манбаа: ABI Research)

IMS технологияси ҳозирги вақтда батафсил стандартлаштирилган ва ITU-T, ETSI TISPAN ва бошқа ташкилотларнинг тавсияномалариди келтирилган. Амалий жорий этиш нуқтаи назаридан IMS технологияси жуда истиқболлидир, аммо энг ишончли эҳтимоллар ҳам уни 2008-2010 йиллар технологияси эканлиги ҳақида хабар бермоқда (10.3-расм).

Қуйида IMS технологиясининг хусусиятларини китоблар берадиган имконият дарадасида кўриб чиқамиз.