1-Ma’ruza. Fanning rivojlanish tarixi. Elektr yuritmaning mexanikasi, elektr yuritma tarkibidagi motorlarning tavsifi va elektr mexanik xususiyatlari

"Elektr yuritma" tushunchasi 

"Elektr  yuritma"  deb,  elektr  dvigateli,  elektr  o‘zgartiruvchi,  mexanik 

uzatuvchi va boshqaruvchi qurilmalardan tuzilgan elektromexanik tizimga aytiladi; 

u  ishlab  chiqarish  mashinalarining  ijro  organlarini  xarakatga  keltirish  va  bu 

harakatni  boshqarish  uchun  yaratiladi.  Bu  funksiyalarni  bajarish  uchun  elektr 

yuritma  (elektr  energiya  manbasidan  elektr  ta’minoti  tarmog‘i)  olingan  elektr 

energiyasi xisobiga ishlab chiqaradi.  

---

Elektr  yuritma  ishlab  chiqarayotgan  mexanik  energiya,  ishchi  mashina  va 

mexanizmlarning  turli  ijro  organlariga uzatiladi  (konveyer  yoki  transofter lentasi, 

tokarlik dastgoxining valiki, lift kabinasi, radioteleskop antennasi va boshqalar) va 

zarur  bo‘lganda  esa  ijro  organini  ish  rejimga  qo‘yiladigan  texnologik  talablarga 

muvofiq ravishda rostlanadi.  

Olingan  energiya  xisobiga  ijro  organi,  kerakli  mexanik  xarakatni  amalga 

oshiradi,  shu  bilan  birga  ishlab  chiqarish  va  texnologik  operatsiyalarni  bajarishni 

ta’minlaydi;  yuklarni  tashish,  detallarni  qayta  ishlash,  suyuqlik  yoki  gazlarni 

uzatish, samoviy jismlarni kuzatish va  

boshqalar.  

 Elektr yuritmaning tuzilish sxemasi 1.1 rasmda ko‘rsatilgan.