1-маъруза чизиқли автоматик бошқариш тизимлари. Умумий маълумотлар ва асосий тушунчалар

1.3-расм. Туташган бошқариш тизими (тескари алоқа билан)




Туташган тизимда чиқишдаги ўзгарувчан ўлчанади ва унинг натижаси тескари сигнал кўринишида киришдаги, чиқишдаги берилган ўзгарувчан қиймат ҳақидаги маълумотни берувчи, эталон сигнал билан солиштирилади.
Объект бошқаруви мураккаблигини ошиб бораётгани сабабли ва сифат кўрсаткичларини оптималлигига эришиш истагида, охирги ўн йилликларда автоматик бошқаришни роли кескин ошиб кетди. Шунинг учун кўп холларда чиқишдаги ўзгарувчанларни бир-бирига ўзаро таъсирини хисобга олиш зарурати содир бўлади. Бу эса, беихтиёр тизимнинг тузилмасида акс этади. 1.4-расмда шундай кўпўлчамли бошқарув тизимининг шакли келтирилган.


1.4-расм. Кўп ўлчамли бошқариш тизими



Очиқ бошқарув тизимининг намунавий мисоли сифатида ошхона электртостери хизмат қилиши мумкин. Туташган тизим мисоли сифатида, автомобил ҳайдовчиси ҳаракатланганда йўлнинг холатини кузатади ва бошқарув органларига керакли таъсирларни амалга ошириш (рул ғилдираги ва педал), вазияти кўриб чиқилади.