1 maruza: Algoritm va uning ta’riflari Asosiy savollar

1 - maruza: Algoritm va uning ta’riflari
Asosiy savollar:

1. 
   Algoritmning intuitiv, formal va kibernetik ta’riflari,
   
2. 
   Xossalari hamda ularning turlari.
   
3. 
   Tyuring mashinasi va tezisi.
   

Algoritm tushunchasi.
Axborot texnologiyalarining moddiy bazasi kompyuterlardan iborat. Axborot texnologiyalari doirasidagi ma'lumotlarni qayta ishlashning butun tsiklini quyidagi diagramma bilan tavsiflash mumkin:
ma'lumot → kompyuter → ma'lumot.
Bunday holda, qoida tariqasida, kompyuter ba'zi bir kirish ma'lumotlarini qayta ishlaydi va yangi, chiqarilgan ma'lumotlarni ishlab chiqaradi. Aynan shu ma'lumotni qayta ishlash algoritmdan foydalanishni yoki uni yaratishni o'z ichiga oladi, degan taxmin asosida ushbu algoritm chiqarilgan ma'lumotlarning berilgan savollarga muvofiqligini ta'minlaydi. Biroq, ko'p hollarda, foydalanuvchi algoritmlarning qaysi biri qo'llanilishiga befarq emas. Nazariya nuqtai nazaridan beg'ubor algoritm muammoni adekvat echimini ta'minlamaganida yoki izlanayotgan echimning vaqtinchalik dolzarbligi sharoitida mavjud resurslardan foydalanib topib bo'lmaydigan bo'lsa, ko'plab misollarni keltirish mumkin. Bularning barchasi algoritmlarning vaqtinchalik va fazoviy xususiyatlarini aniqlash uchun bilim va ko'nikmalarga ehtiyojni keltirib chiqaradi, bundan oldin ular mashina algoritmi, ya'ni ma'lum bir dastur shaklida, muammoning echimini beradi.
"Algoritm" atamasi xorazmiy olimi Al Xorazmiy Muhammad ben-Muso (milodiy 825) nomidan kelib chiqqan. Algoritm tushunchasi 20-asr boshlarida D.Gilbert, K.Gödel, S.Kleen, A.Cherch, E.Post, A.Turing, N.Viyener, A.A.Markov kabi olimlarning mehnati tufayli shakllangan.
Kompyuter oʼz hisoblash kuchliligi bilan birga tezkor, ozoda, aniq va shu bilan birga “butunlay befahm bajaruvchi” hisoblanadi. Turli masalalarni yechishda undan foydalanganimizda kompyuter biror nimani oʼzi oʼylab topadi degan fikrimiz xato, kompьyuter ishlashi uchun aniq va toʼliq instruktsiya kerak boʼladi. Bu yerda biz algoritmni aniqlash toʼplamidan biriga kelyapmiz.