1-маъруза (4 соат)

Tashqi qurilmalar quyidagi uskunalardan iborat: Printer,

skaner, modem, strimer, grafik kuruvchi va boshqalar.

Klaviatura va sichqoncha.

Klaviatura va sichqoncha bir-birining o`rnini bosadigan,

ma`lumotlarni kiritadigan qurilmalar. Ularsiz komp’yuterda

WINDOWS 95 operatsion sistemasida ishlab bo`lmaydi. Ular

yordamida siz operatsion sistemaga va uning boshqaruvi ostida

ishlaydigan programmalarga buyruqlar berib turasiz. SHuningdek, bu

qurilmalar yordamida programmalarga kerak bo`lgan ma`lumotlarni

kiritib turasiz.

Klaviatura bilan ishlash uchun maslahatlar.

Klavishlarni sekin bosish kerak, kuch ishlatish mumkin emas.

Harflar kiritish paytida klavishni ko`p ushlab turish kerak emas. Aks

holda, o`sha bosilgan harf ekranga ketma-ket chiqa boshlaydi.

Sichqonchaning odatda uchta tugmasi bo`ladi. Ikkita va bitta

tugmachaga ega sichqonlar ham uchrab turadi. Ko`pincha, chap tugma

ishlatiladi. Sichqoncha bilan ishlash operatsiyalariga sichqoncha

tugmasini bitta bosish, ikkita bosish, yoki surish kiradi.

Sichqoncha birinchi navbatda ko`rsatish vazifasini bajaradi.

Agarda ko`rsatgandan keyin, chap tugmacha bosilsa, o`sha

programmasi ishlash uchun tayyor bo`lib turadi. Ko`rsatilgan ob`ekt

ustida, sichqonchaning tugmasi ikki marta bosilsa, ko`rsatilgan

programma birdan ishga tushib ketadi. SHunday qilib, sichqonchaning

chap tugmasini ikki marta ketma-ket bossangiz, bu operatsiya bir

marta chap tugmani bosib, keyin Enter bosilganiga teng bo`ladi.

Ekranda ko`rsatilgan ob`ektni surish yoki tortish. ekranda

ko`rsatilgan ob`ektni topib, chap tugmacha bosiladi va tugmachani

qo`yib yubormasdan ob`ektni yangi joyga suriladi. Keyin sichqoncha

tugmasi qo`yib yuboriladi. Windows muhitida ishlaganimizda

ekrandagi ob`ektlarni ham chap, ham o`ng tomonda joylashgan

tugmachalar bilan tortish mumkin.

---

7

Chap tugma bosilganda, bu mo`ljallash bo`ladi, o`ng tugma

bosilganda esa, aniq vazifa berish kerak bo`ladi. Sichqoncha

yordamida quyidagi ta asosiy harakatni bajarish mumkin:

Ko`rsatkichni ekranning kerakli joyiga ko`chirish (Point);

Sichqoncha tugmasini bosib darhol qo`yib yuborish (Click);

Sichqoncha tugmasini ikki marta tez bosish (Double click);

Biror ob`ektni tanlash (select).

Tanlab olingan surat, matn qismi yoki programmaning grafik

simvolini boshqa joyga ko`chirish (Drag and drop).

Buning uchun tanlab olingan ob`ekt ustiga ko`rsatkichni olib

borib, sichqoncha tugmasi bosiladi va ob`ektni kerakli joyga

ko`chiriladi, so`ngra sichqoncha tugmasi qo`yib yuboriladi.

Matnni sahifaga joylashtirish (Flow).

Windows 95da, sonlarni kiritish klaviaturasini sichqoncha

o`rnida ishlatish mumkin. Bunday holat har xil sabablarga ko`ra,

sichqoncha ishlamay qolganda yuz berishi mumkin.

Savollar:

1. Komp’yuter qanday qurilmalardan tashkil topgan?

2. Mikroprotsessor nima?

3. Operativ xotira bilan tashqi xotiraning qanday farqlari bor?

4. Klaviaturaning vazifasi nimalardan iborat?