1 ўлчов бирликлари

КИРИШ
Жаҳон тарихи давомида инсон турли нарсаларни ўлчаши, маҳсулотларни тортиш, вақтни ҳисоблаши керак еди. Шу мақсадда ҳажм, вазн, узунлик, вақт ва ҳоказоларни ҳисоблаш учун зарур бўлган турли ўлчовларнинг бутун тизимини яратиш керак еди. Бундай ўлчовларнинг маълумотлари атрофдаги дунёнинг миқдорий хусусиятларини ўзлаштиришга ёрдам беради. Сивилизация тараққиётида бундай ўлчовларнинг ўрни ниҳоятда катта. Зеро, айнан шу ўлчовлар ёрдамида турли технологик жараёнларни шакллантириш ва назорат қилиш ҳамда маҳсулот сифатини назорат қилиш амалга оширилади. Бундай ўлчовлар илмий-техникавий тараққиётни ривожлантириш жараёнида турли хил еҳтиёжлар учун зарур: моддий ресурсларни ҳисобга олиш ва режалаштириш, ички ва ташқи савдо еҳтиёжлари, ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг сифатини текшириш ва даражасини ошириш. ҳар қандай ишчининг меҳнат муҳофазаси. Табиий ҳодисалар ва моддий олам маҳсулотларининг хилма-хиллигига қарамай, уларни ўлчаш учун жуда муҳим нуқтага асосланган бир хил хилма-хил ўлчовлар тизими мавжуд - олинган қийматни бир вақтлар ўхшаш бошқаси билан таққослаш. бирлик. Бундай ёндашув билан жисмоний миқдор унинг учун қабул қилинган маълум бирликлар сони сифатида қаралади ёки бошқача айтганда, шу тарзда унинг қиймати олинади. Бундай ўлчов бирликларини тизимлаштирадиган ва ўрганадиган фан - метрология мавжуд. Қоида тариқасида, метрология ўлчовлар, уларнинг бирлиги принципига риоя қилишга ёрдам берадиган мавжуд воситалар ва усуллар, шунингдек, керакли аниқликка еришиш йўллари ҳақидаги фанни англатади. Метрология объектларини ҳам ажратиб кўрсатиш керак:
1) ўлчов бирликлари;
2) ўлчаш асбоблари;
3) ўлчовларни амалга оширишда қўлланиладиган усуллар ва бошқалар.
Метрологияга қуйидагилар киради: биринчидан, умумий қоидалар, нормалар ва талаблар, иккинчидан, давлат томонидан тартибга солиш ва назоратни талаб қиладиган масалалар. Ва бу ерда биз гаплашамиз:
1) физик катталиклар, уларнинг бирликлари, шунингдек уларнинг ўлчовлари;
2) ўлчаш тамойиллари ва усуллари ва ўлчаш воситалари тўғрисида;
3) хатоларни бартараф етиш учун ўлчов воситаларининг хатолари, ўлчов натижаларини қайта ишлаш усуллари ва воситалари;
4) ўлчовлар, стандартлар, намуналар бир хиллигини таъминлаш;
5) давлат метрология хизмати;
6) текшириш схемалари методологияси.
Шу муносабат билан метрологиянинг вазифалари қуйидагилардан иборат: еталонларни такомиллаштириш, аниқ ўлчашнинг янги усулларини ишлаб чиқиш, ўлчовларнинг бирлиги ва зарурий аниқлигини таъминлаш.