1-Laboratoriya mashg’uloti Ajratilgan soat-4 soat Mavzu: Elektrolit eritmalarining elektr o’tkazuvchanligini o’lchash Darsning maqsadi

Idish konstantasini topish. Eritmalarning elektr o’tkazuvchanligi turli shakldagi idishlar yordamida o’lchanadi. Elektr tokini yomon o’tkazuvchi eritmalarda elektrodlar bir-biriga juda yaqin o’rnatiladi, bunday eletrodlarning yuzasi ham juda katta bo’ladi. Tokni yaxshi o’tkazuvchi eritmalarda yuzasi kichikroq elektrodlar bir-biriga uzoqroq joylashtiriladi. Elektrodlar platina plastinkalardan yasalib, platina similar kavsharlangan bo’ladi. Simlar shisha nay ichidan o’tkazib ulanadi, tashqariga chiqib turgan sim bilan yaxshi kontakt hosil qilish maqsadida shisha naylarga metallik simob qo’yilgan bo’ladi. Elektrodlar platina qorasi bilan qoplanadi.
Agar idishdagi elektrodlar oralig’i aniq 1 sm, har qaysi elektrodning 1 sm² kelsa va bunda tok o’tayotganda elektrodlar oralig’idagi eritma hajmigina ishtirok etsa shunday sharoitda o’lchangan elektr o’tkazuvchanlik eritmaning solishtirma elektr o’tkazuvchanligiga teng bo’lar edi. Amalda esa elektr o’tkazuvchanlikni o’lchash uchun yuqorida ko’rsatilgan o’lchamdagi elektrodlar tayyorlash va tajribani shu berilgan sharoitda o’tkazish juda qiyin. Shu sababli oldin har qaysi idishning konstantasi topiladi. Bu konstanta ba’zan elektr konstantasi
Agar R=ρ1s formuladagi ρ o’rniga 1/x qo’yilsa va l/s doimiy qiymat o’rniga C qo’yilsa, u holda R=C/x bo’ladi, bundan idish konstantasi C=x*R
Amalda idish konstantasi quyidagicha topiladi. Elektr o’tkazuvchanlikni o’lchash ko’zda tutilgan idishda elektr o’tkazuvchanligi ma’lum bo’lgan eritma quyiladi va uning solishtirma qarshiligi o’lchanadi. Bunday eritma sifatida 0.02n kaliy xlorid eritmasi olinadi. Bu eritmaning 25⁰ dagi solishtirma elektr o’tkazuvchanligi 0.002768 sm^-1 * sm^-1 ga teng. Bunday idish konstantasi C, formulaga muvofiq C=0,002768 Rga teng bo’ladi.
Bunda R-zanjirga ulangan qarshiliklar magazining qarshiligi
Solishtirma qarshilik o’lchanayotganda eritma quyilgan idish termostatga botirilgan bo’ladi, bunda termostat temperaturasi 25+ 0,5⁰ ga teng keltirilgan bo’lishi kerak.


Nazorat savollari va vazifalari:
1. Idish konstantasi deb nimani aytiladi va u qanday o’lchanadi?
2. Eritma suyultirilishi bilan solishtirma elektr o’tkazuvchanlik qanday o’zgaradi?