1 laboratoriya ishi

Tavsijlar olishga tayorgarlik:

1. 
   Sinalayotgan rotori zanjirini qo’shimcha aktiv rezistorga (qismlari PI, P2, P3) ulang.
   
2. 
   Stendga 220 V li o’zgaruvchan kuchlanish bering, shitdagi A-6 ni ulang (bunda “stend manba’ga ulanadi” signal lampasi yonadi).
   
3. 
   ABI ni ulang.
   
4. 
   KU-1 ni ulab ulanish shemasi tanlanadi (DT yoki ZF).
   
5. 
   T₃ tumbleri ulanadi. Bunda 2 YUM yuklash mashinasining qo’zg’atish cho’lg’ami manba’ga ulanadi.
   
6. 
   CD ishga tushuriladi. Bunda KU-2 lozim bo’lgan holatiga yoki holatiga ulanadi.
   

LATR-2 yordamida 1YUM va 2 YUM mashinalari yakorlarida qiymatlari teng va qutblari bir hil e.yu.k.lar hosil qiling, bu shart bajarilganda V₃ voltmetri nolni ko'rsatadi. Stend ishga tayor bo’ladi.
Elektr mashinalarining pasportida berilganlari.
Sinalayotgan dvigatel

Dvigatel tipi	τc Om	Pn kVt	Nn ayl/m	Mk/Mn	Η %	Cosφn	Isn А	Isn А	I2nА	EрnV	J kg.m^2
AK51-6	2,5	1,7	905	-2	72.5	0,72	5	2,9	20,2	57	0,046

Yuklash mashinasi

Dvigatel tipi	Pn kVt	nn ayl/m	Un V	In A	Rya Om	Rкch Om
PN-85	6,8	1350	115	60	0,17	49

Qisqa nazariy ma’lumotlar

Asinhron dvigatelning pasportida berilganlari bo’yicha mehanikaviy tavsifi grafigini hisoblash va qurish quyidagi formulalar bo’yicha bajariladi.
Rotor zanjirining nominal qarshiligi:
R_2nom=E_pnom/√3I_qnom , (5.1)
Dvigatelning nominal sirpanishi:
S_nom=n₀-n_nom /n₀, (5.2)
Rotor fazasining aktiv qarshiligi:
R′₂=S_nom R_2nom , (5.3)
Rotorning keltirilgan qarshiligi:
R′₂=R₂K_R , (5.4)
Bundan qarshiliklarni keltirish koeffitsenti:
K_R=m1/m2·K_e≈m1/m₂(0,95U_1λnom/E_p)², (5.5)
Bu erda:
m₁ va m₂ – stator va rotorning fazalari soni.



3.2-rasm. Asinhron reostatli mexnikaviy navsiflari.
Nominal moment quyidagi formula bilan aniqlanadi:
M_nom=10³P_nom/ω_nom , (5.6)
Kritik sirpanish nominal moment formulasi orqali topiladi:
M_nom=2M_k(1+aS_k) / S_n/S_k+S_k/S_n+2aS_k , (5.7)
Bu erda: a=R₁/R₂^’
Sun’iy tavsif uchun: a=R₁/R₂^’+R_qo’sh ,
Qisqa tutashish induktiv qarshiligi:
X_q=X₁+X₂^’=√(R₂^’/S_k)²-R₁² , (5.8)
Tabiiy tavsifda kritik momentning hisobiy qiymati quyidagicha aniqlanadi:
M=3U²_lфnom/2ω₀(R₁±√R₁²+X_q) (5.9)
Sun’iy mehanikaviy tavsifni Kloss formulasi bo’yicha hisoblash mumkin:
M=2M_k(1+aS_k) / S/S_k+S_k/S+2aS_k , (5.10)
Reostatli mehanikaviy tavsiflarni qurish uchun rotorning keltirilgan yig’indi qarshiligini aniqlash mumkin:
R_2∑=(R₂+R_2qo’sh)K_R , (5.11)
Sun’iy tavsifdagi kritik sirpanish:
S_kc=R^’_2∑ / √R₁²+X_q² , (5.12)
Reostatli tavsiflari ham (5.10) formulasi bo’yicha quriladi, bunda S_k o’rniga S_kc ni qo’yish kerak.
Asinhron dvigatel ham o’zgarmas tok dvigatelining tormoz rejimlariga o’hshash rejimlarda ishlashi mumkin.
Laboratoriya ishini bajarish uchun uslubiy ko’rsatmalar.

1. 
   Dvigatel rejimida tabiiy mehanikaviy tavsifni hisoblash va qurish uchun (5.10) tenglama bo’yicha sirpanishning 7-8 ta qiymatini aniqlash lozim. Hisoblash natijalarini 3.3-jadvalga yozib oling.
   

S	S/Sk	Sk/S	S/Sk+Sk/S+2aSk	M	ω=ω0(1-S)
7-8 ta qiymatlari

2. Dvigatel rejimi uchun sun’iy mehanikaviy tavsiflarni hisoblash va qurishda (5.10),(5.11) va (5.12) formulalardan foydalaniladi.

Sirpanishning 7-8 ta qiymatini berib asinhron dvigatelning momenti aniqlanadi. Hisoblash natijalarini 3.4-jadvalga yozib oling.
5.3-jadval

S	S/Sk	Sk/S	S/Sk+Sk/S+2aSk	M	ω=ω0(1-S)
7-8 ta qiymatlari

O’zlashtirishni tekshirish uchun savollar
5-1. Asinhron dvigatelning statori va rotori zanjirlariga aktiv va reaktiv qarshiliklarning ulanishi uning mehanikaviy tavsifiga qanday ta’sir qiladi?
5-2. Asinhron dvigatel qanday rejimlarda ishlay oladi, ishlashining bu rejimlarida uning mehanikaviy tavsiflari qanday ko’rinishga ega bo’ladi?
5-3. Generator rejimidagi kritik momentning dvigatel rejimidagi kritik momentdan oshib ketishi qanday tushuntiriladi?
5-4. Tarmoq kuchlanishi va chastotasining o’zgarishi asinhran dvigatelning yurgazish (ishga tushurish) va eng katta (maksimal) momentlariga qanday ta’sir qiladi?
5-5. Nima uchun rotor zanjirining qarshi 1 igining kattalashishi maksimal momentning kamayishiga olib keladi?

27