1-laboratoriya ishi minerallar haqida tushuncha. Moos shkalasi 1

Moos qattiqlik shkalasi minerallari 
 
1.
Talk - Mg
3
[Si
4
O
10
](OH)
2
. U eng yumshoq 
minerallardan biri hisoblanadi. Rangi - oq, 
sariqsimon, 
yashilsimon, 
kulrang, 
moviy-
yashilsimon. Ushlaganda yog`simon tuyuladi.
 
2.
Gips - CaS0
4
2N
2
0. Tirnoq bilan tirnaganda 
mineral yuzasida iz qoladi (tirnoqning qattiqligi 
2-2,5). Rangi oq, kulrang, jigarrang, pushti. 
Shoyisimon turi selenit deyiladi.
 
 
3.
Kalsit - CaS0
3
. Kalsitni pichoq uchi bilan 
tirnaganda unda tirnash izi qoladi. Rangi oq va 
sariqsimon-oq, shaffof turi island shpati deyiladi.
 
4.
Flyuorit - CaF
2
. Mis tanga kalsitni tirnaydi, 
ammo flyuoritni tirnamaydi. Rangi sariq, yashil, 
ko`k, 
pushti, 
binafsha, 
jigarrang 
va 
binafshasimon-qoragacha o`zgarishi mumkin.
 
 
5.
Apatit - Ca
5
(PO
4
)
3
(OH,F,Cl). Odam va 
ba’zi 
hayvonlarning 
tishlari 
apatitning 
mikroskopik 
kristallaridan 
tarkib 
topgan. 
Rangsiz, oq, zumradsimon yashil, ko`k, qo`ng`ir, 
binafsha.
 
 

---

6.
Dala shpati - K[AlSi
3
0
8
]. Shisha va 
po`latdan qattiq. Shishaning qattiqligi taxminan 
5,5. Ortoklaz, mikroklin, plagioklazlar singari 
minerallari keng tarqalgan.
 
 
7.
Kvars - Si0
2
. U shishada va po’lat pichoqda 
aniq tirnash izini qoldiradi. Kvarsning xillari: 
tog` billuri, ametist, rauxtopaz, morion, sitrin, 
avantyurin va b.