1 - LABORATORIYA ISHI
Chiziqli, tarmoqlanuvchi strukturali dasturlar. Algebraik mantiq
elementlari. Tanlash operatorlari
Ishning maqsadi
1. Tarmoqlanuvchi strukturali dasturlarni tuzishni o’rganish;
2. Shartli operatorini qo’llab dasturlar tuzishni o’rganish;
3. Algebraik mantiq elementlaridan foydalanib dastur tuzishni o’rganish;
4. Tanlash operatorini qo’llab dasturlar tuzishni o’rganish.
Topshiriq
1. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 jadvaldan (jadvalning raqamini o’qituvchidan bilib olasiz),
o’z variantingizga mos topshiriqni ko’chirib oling, ma’lumotlarga asoslanib
berilgan topshiriqlar uchun dastur kodini yozing.
Hisobot tarkibi
Hisobot quyidagilardan iborat bo’lishi kerak:
1)
Laboratoriya ishining nomi;
2)
Laboratoriya ishiga topshiriq berilishi;
3)
Dastur va olingan natija.
Chiziqli algoritmli dasturlashga oid misollar
1-Jadval
№
Ифода
Берилганлар вa натижа
1
.
5
/
3
1
sin
5
.
0
6
cos
2
2
2
2
z
z
y
x
t
Берилганлар: x=14.26, y=-1.22,
z=3.5
10
-2
Натижа: t=0.564849.
2
.
z
tg
e
y
x
y
x
u
x
y
x
1
2
1
8
2
2
2
3
2
Берилганлар:
x=-4.5, y=0.75
10
-
4
, z=0.845x10
2
; Натижа:
u=-
55.6848.
3
.
1
cos
1
2
sin
1
2
2
2
2
z
arctg
x
y
x
y
x
y
x
v
y
Берилганлар:
x=3.74x10
-2
, y=-
0.825, z=0.16x10
2
; Натижа:
v=1.0553.
4
.
4
3
2
1
cos
cos
4
3
2
sin
2
1
2
z
z
z
z
y
x
w
y
Берилганлар: x=0.4x10
4
,y=-0.875,
z=-0.475x10
-3
; Натижа:
w=1.9873.
5
.
sin
2
ln
2
z
arctg
y
x
y
x
Берилганлар: x=-15.246,
y=4.642x10
-2
, z=20.001x10
2
;
Натижа:
=-182.036.
6
.
arcsin
10
2
2
3
y
x
z
x
x
y
Берилганлар:
x=16.55x10
-3
, y=-
2.75, z=0.15; Натижа:
=-
38.902.
7
.
3
arccos
4
1
5
2
2
x
z
y
x
x
y
x
x
x
x
arctg
Берилганлар: x=0.1722, y=6.33,
z=3.25x10
-4
; Натижа:
=-
172.025.
8
.
ln
3
2
6
y
x
z
arctg
x
arctg
y
x
e
y
x
y
x
Берилганлар: x=-2.235x10
-2
, y=2.23,
z=15.221; Натижа:
=39.374.
9
.
1
cos
2
3
x
y
x
y
z
y
x
y
x
y
x
x
y
Берилганлар: x=1.825x10
2
,
y=18.225,
z=-3.298x10
-2
; Натижа:
=1.2131.
10
.
2
3
sin
/
1
4
z
x
x
e
y
x
a
Берилганлар: x=3.981x10
-2
,
y=-1.625x10
3
, z=0.512;
Натижа: a=1.26185.
11
.
2
sin
1
cos
2
3
3
x
e
y
x
z
y
x
y
y
b
y
x
x
Берилганлар: x=6.251, y=0.827,
z=25.001; Натижа: b=0.7121.
12
.
1
1
6
3
2
2
y
x
arctgz
y
с
y
x
y
x
Берилганлар: x=3.251, y=0.325,
z=0.466x10
-4
; Натижа:
c=4.025.
13
tgz
z
y
x
x
y
f
2
4
3
sin
1
Берилганлар: x=17.421,
y=10.365x10
-3
, z=0.828x10
5
;
Натижа: f=0.33056.
14
z
x
x
y
x
y
x
y
y
g
sin
/
1
3
1
1
2
2
3
2
Берилганлар: x=12.3x10
-1
, y=15.4,
z=0.252x10
3
; Натижа:
g=82.8257.
15
3
2
1
1
3
2
1
1
x
y
x
y
x
y
tgz
y
x
e
x
h
y
y
Берилганлар: x=2.444, y=0.869x10
-
2
, z=-0.13x10
3
; Натижа:
h
-
0.49871.
16
y
x
x
F
2
2
2
cos
1
5
.
3
)
2
cos(
Берилганлар: x=2.444, y=0.869x10
-2
,
Натижа: F=21.7888.
17
2
3
4
3
4
cos
)
(
cos
)
6
(
z
x
xy
z
x
tg
G
Берилганлар: x=3.32, y=1.79x10
-4
,
z=0.4; Натижа: F=12.6991.
18
)
sin(
ln
cos
|
|
4
3
a
bx
acr
x
z
x
x
F
Берилганлар: x=2.32, b=2.79x10
-3
,
z=0.4, a=0.1; Натижа: F=5.95089.
19
)
4
.
7
ln(sin
2
cos
2
3
x
e
d
y
R
y
x
Берилганлар: y=2.12, d=3.79x10
-2
,
x=3.4; Натижа: R=0.024932.
20
y
arctgx
x
c
U
x
2
.
5
)
4
(
cos
2
2
Берилганлар: x=4.12, y=1.79x10
-2
,
c=1.4; Натижа: U=212.717.
21
3
4
3
4
.
5
)
ln(
k
e
y
y
x
U
y
Берилганлар: x=1.42, y=0.59x10
-2
,
k=1.4; Натижа: U=0.268244.
22
)
6
ln(sin
4
.
2
cos
2
2
x
e
d
y
R
y
Берилганлар: x=3.42, y=0.29x10
-3
,
d=0.8; Натижа: R=1.04116.
23
2
2
6
6
arcsin
ln
)
3
(
x
e
x
x
K
Берилганлар: x=0.1; Натижа:
K=25.6003.
24
6
.
3
2
cos
355
.
0
8
.
2
2
y
m
m
N
Берилганлар: y=0.1,m=4.6x10
-2
;
Натижа: N=0.106094.
25
x
c
x
c
ctg
L
5
2
2
2
Берилганлар: c=0.1, x=4.6x10
-2
;
Натижа: L=112.431.
26
y
h
h
k
y
tg
A
3
2
4
3
sin
)
(
Берилганлар: y=0.1, k=4.6x10
-2
,
h=2.1; Натижа: A=5.93511.
27
|
|
)
(
)
(
cos
4
5
4
5
2
4
xc
a
e
x
a
arctg
a
x
e
L
x
Берилганлар: x=0.1, a=3.5,
c=4.6x10
-2
; Натижа: L=112.431.
28
x
l
x
y
x
p
4
3
)
3
2
ln(
sin
Берилганлар: x=0.1, y=3.5, l=4.6x10
-
2
; Натижа: p=6.28927.
29
t
y
t
t
ly
S
35
,
4
2
cos
ln
2
35
,
4
3
Берилганлар: t=0.1, y=3.5, l=4.6x10
-
2
; Натижа: S=7.4459.
30
2
3
2
3
3
4
cos
)
(
cos
)
6
(
z
x
y
x
z
x
tg
G
x
Берилганлар: x=0.1, y=3.5,
z=4.6x10
-2
; Натижа: G=7.58932.
if, if else operatorlariga doir topshiriqlar
2 - jadval
№
Funksiyalar
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
3 – jadval
1.
Agar tomonlarining uzunliklari ixtiyoriy a, b va c sonlarga teng bo‘lgan
uchburchakni qurish mumkin bo‘lmasa 0, aks holda – uchburchak teng
tomonli bo‘lsa 3, teng yonli bo‘lsa 2 va boshqa hollar uchun 1 qiymatini chop
qiluvchi programma tuzilsin.
2.
Agar uchta haqiqiy, o‘zaro teng bo‘lmagan x,y va z sonlar yig‘indisi 1 dan
kichik bo‘lsa, uchta sonning eng kichigi qolganlari yig‘indisining yarmisi
bilan almashtirilsin, aks holda x va y lardan kichigi qolganlari yig‘indisining
yarmi bilan almashtirilsin.
3.
Berilgan 50 ta haqiqiy sonlarning eng kattasini topadigan programma
tuzilsin.
4.
Haqiqiy x,y va z sonlar berilgan bo‘lsa, quyidagilar aniqlansin:
a) max(x,y,z); b) max(x,y)+min(y,z);
d) max(x+y+z,x*y*z); e) min((x+y+z)/2,x*z+1).
5.
Uchta x, y va z haqiqiy sonlar berilgan, agar ular monoton bo‘lsa ularning
qiymatlari ikkilantirilsin, aks holda har bir o‘zgaruvchining ishorasi qarama-
qarshisiga almashtirilsin.
6.
Butun n (n>0) va n ta haqiqiy sonlar berilgan. Ular orasidan manfiylari
nechtaligi aniqlansin.
7.
OX va OY o‘qlarida yotmaydigan nuqta koordinatalari bilan berilgan. Bu
nuqta joylashgan koordinata choragi aniqlansin.
8.
Bo‘sh bo‘lmagan va oxiri 0 soni bilan tugaydigan musbat butun sonlar
ketma-ketligi berilgan (0 soni ketma-ketlikka kirmaydi va uning tugaganligini
bildiradi). Ketma-ketlikning o‘rta geometrik qiymati hisoblansin.
9.
Haqiqiy x,y va z sonlari berilgan bo‘lib, x
sonlar ikkilantirilsin, aks holda bu sonlar absolyut qiymatlari bilan
almashtirilsin.
10.
Uchta ixtiyoriy a,b va c son berilgan. Tomonlarining uzunliklari shu sonlarga
teng bo‘lgan uchburchak mavjudmi?
11.
Sonlar o‘qida uchta A, B va C nuqtalar joylashgan. B va C nuqtalardan qaysi
biri A nuqtaga yaqin masofada joylashgan bo`lsa, shu masofa chop etilsin.
12.
Berilgan uch xonali son raqamlari orasida bir xillari bor yoki yo‘qligi
aniqlansin?
13.
Berilgan x uchun quyidagi ifodalarning qiymatlari o‘sish tartibida chop
etilsin: chx, 1
x
va
x
2
x
1
.
14.
1
1
1
c
y
b
x
a
va
2
2
2
c
y
b
x
a
tenglamalar bilan berilgan chiziqlarning kesishish
nuqtasi koordinatalarini chop etadigan yoki bu chiziqlarning ustma-ust
tushishligi, yoki paralleligi haqida ma‘lumot beradigan programma tuzilsin.
Bu yerda
2
2
2
1
1
1
c
b
a
c
b
a
va
,
,
,
,
– berilgan sonlar.
15.
0
c
bx
ax
2
4
tenglamaning haqiqiy ildizlarini topadigan yoki ildizi yo‘qligi
haqida ma’lumot beradigan programma tuzilsin.
16.
Shaxmat taxtasidagi maydonlar sakkizdan katta bo‘lmagan sonlar juftligi
bilan aniqlanadi: birinchi son shaxmat taxtasi maydonining vertikal nomeri
(chapdan o‘nga), ikkinchsi – gorizontal nomeri (pastdan yuqoriga). Sakkizdan
katta bo‘lmagan k, l, m va n sonlari berilgan. Quyidagi masalalar echilsin:
a) (k,l) maydonidagi ruh bir yurishda (m,n) maydoniga o‘tishi mumkinmi?
Agar mumkin bo‘lmasa, ikkita yurishda o‘tish yo‘llari ko‘rsatilsin;
b) (k,l) maydonidagi farzin bir yurishda (m,n) maydoniga o‘tishi
mumkinmi? Agar mumkin bo‘lmasa, ikkita yurishda o‘tish yo‘llari
ko‘rsatilsin.
17.
Uchburchak uchlarining koordinatalari
)
y
,
x
(
M
1
1
1
,
)
y
,
x
(
M
2
2
2
va
)
y
,
x
(
M
3
3
3
berilgan. Berilgan
)
y
,
x
(
M
nuqta uchburchak ichida yotish yoki yotmasligi
aniqlansin.
18.
Berilgan a
1
, a
2
, a
3
va a
4
butun sonlar ichida uchtasi bir-biriga teng.
Boshqalaridan farqli bo‘lgan sonning tartib nomeri chop etilsin.
19.
Butun turdagi a, b va s o‘zgaruvchilar qiymati shunday almashtirilsinki,
natijada
c
b
a
munosabat o‘rinli bo‘lsin.
20.
Natural n
9999
n
soni berilgan. Sonni to‘rt xonali deb hisobga olgan holda
ushbu sonning palindrom ekanligi aniqlansin (chapdan va o‘ngdan bir xil
o‘qiladigan sonlar, masalan, 1221, 5555, 440 sonlari palindrom sonlar
hisoblanadi).
4 – jadval
№
Ifoda
Argument qiymati
1
]
1
[
cos
)
1
ln(
2
5
/
1
x
x
a
y
.
1
;
1
;
1
;
2
z
z
z
z
x
2
5
|
|
cos
2
2
x
x
b
x
a
y
.
1
;
sin
;
1
;
2
2
z
z
z
z
x
3
2
3
3
2
sin
cos
x
b
x
a
x
y
.
1
;
;
1
;
3
z
z
z
z
x
4
bx
x
x
a
y
3
2
2
3
sin
cos
2
.
1
;
ln
;
1
;
2
,
0
3
z
z
z
z
z
x
5
)
(
)
5
,
2
ln(
x
x
e
e
b
x
acx
y
.
1
|;
|
;
1
;
3
/
z
z
z
z
x
6
x
b
x
a
y
2
2
cos
4
3
sin
3
2
.
0
;
sin
;
0
;
z
z
z
z
x
7
]
[
sin
2
2
3
x
d
cx
y
.
0
;
;
0
;
3
2
z
z
z
z
z
x
8
5
/
2
3
5
2
ln
cos
sin
x
c
x
a
x
y
.
0
);
ln(
;
0
;
1
2
2
z
z
z
z
z
x
9
2
ln
x
tg
a
tgx
bx
y
.
0
;
;
0
;
2
/
2
z
z
z
z
x
10
x
x
c
dxe
y
x
)
1
ln(
3
sin
;
1
;
1
;
1
;
1
2
z
z
z
z
x
11
bx
x
x
a
y
3
2
2
5
cos
sin
2
.
1
;
ln
;
1
;
2
,
0
3
z
z
z
z
z
x
12
xa
x
bx
e
ba
y
x
|
|
ln
4
5
,
2
2
3
.
0
;
1
;
0
;
2
1
3
2
z
z
z
z
z
x
13
x
e
x
c
x
a
y
|
|
ln
)
1
(
sin
2
3
.
1
;
1
/
1
;
1
;
1
2
z
z
z
z
x
14
mx
kx
nx
y
ln
cos
)
sin(
.
1
;
1
;
1
;
2
z
z
z
z
x
15
x
ae
x
ax
b
y
5
sin
)
cos(
.
0
;
1
3
;
0
;
z
z
z
z
x
16
]
sin
[
2
)
3
(
x
e
d
x
a
x
y
.
0
;
;
0
;
3
2
z
z
z
z
x
17
]
1
)
(
[
sin
|
|
ln
2
3
x
c
e
x
a
y
x
.
1
;
1
/
1
;
1
;
1
2
z
z
z
z
x
18
5
/
2
3
5
2
ln
cos
sin
x
c
x
a
x
y
.
0
);
ln(
;
0
;
1
2
2
z
z
z
z
z
x
19
xa
x
bx
e
ba
y
x
|
|
sin
4
5
3
3
.
0
;
1
;
0
;
2
1
3
2
z
z
z
z
z
x
20
x
c
x
c
dbxe
y
x
)
1
ln(
3
sin
;
1
;
1
;
1
;
1
2
z
z
z
z
x
5 – jadval
1.
.
1
x
,
0
;
1
x
,
x
3
x
;
1
x
,
x
2
x
6
x
5
y
2
3
2.
.
2
x
,
x
2
;
2
x
,
5
x
4
x
;
2
x
2
,
x
y
2
2
3.
.
1
x
,
x
;
1
x
0
,
x
;
0
x
,
0
y
4
4.
.
5
x
,
2
x
tg
)
5
x
(
;
5
x
,
x
ln
cos
45
.
5
;
5
x
,
5
x
x
sin
y
2
2
5.
.
2
x
,
4
;
2
x
1
,
x
;
1
x
,
x
1
y
2
2
6.
.
1
x
,
2
x
sin
)
1
x
ln(
;
1
x
1
,
x
cos
71
.
2
;
1
x
,
2
x
arcgx
y
2
7.
.
5
x
,
2
x
sin
)
2
x
(
;
5
x
2
,
cos
85
.
13
;
2
x
,
2
x
215
.
3
ctgx
y
3
2
2
8.
.
2
x
,
2
x
tg
)
5
x
(
;
0
x
2
),
6
x
ln(
cos
x
;
2
x
,
2
x
x
sin
y
3
1
2
9.
.
2
x
,
x
sin
x
3
;
2
x
5
,
x
sin
x
2
78
.
6
;
5
x
,
x
1
tgx
y
4
3
10.
.
1
x
,
x
sin
x
3
;
1
x
0
,
sin
)
x
12
.
5
(
;
0
x
,
2
x
1
ñtgx
y
3
1
11.
.
2
x
,
2
x
sin
)
2
x
(
;
2
x
2
,
x
)
3
x
(
;
2
x
,
2
x
ln
xtgx
y
2
12.
.
3
x
,
x
sin
)
3
x
(
;
3
x
5
,
sin
)
1
x
3
(
;
5
x
,
x
3
ctgx
y
2
13.
.
3
x
,
x
cos
)
3
a
(
;
3
x
3
,
x
2
sin
)
3
a
(
;
3
x
,
3
a
ln
tgx
y
5
.
1
a
2
2
;
14.
3
.
1
x
),
x
7
x
(
tg
;
3
.
1
x
x
7
ax
;
3
.
1
x
,
x
/
7
x
y
;
5
.
1
a
3
2
2
15.
.
2
x
,
bx
cos
e
;
2
x
1
,
x
ln
ax
;
1
x
,
1
y
;
5
.
b
;
2
a
ax
2
16.
.
4
.
1
x
,
1
x
/
)
bx
a
(
;
4
.
1
x
,
1
x
7
ax
;
4
.
1
x
,
x
/
7
x
y
1
.
1
b
;
65
.
1
a
2
2
3
2
2
17.
.
2
.
1
x
,
1
x
/
)
bx
a
(
;
2
.
1
x
,
1
x
x
/
a
;
2
.
1
x
,
c
bx
ax
y
;
4
c
;
3
.
0
b
;
8
.
2
a
2
2
2
18.
.
2
x
,
bx
cos
e
;
2
x
1
,
x
ln
ax
;
1
x
,
1
y
;
5
.
0
b
;
2
a
ax
2
19.
.
2
x
,
tgx
3
;
2
x
1
,
6
)
2
x
(
;
1
x
,
x
cos
5
.
1
y
2
2
20.
;
10
n
.
0
x
),
nx
cos(
;
n
x
,
)
x
sin(
2
x
n
;
n
x
0
,
n
/
x
y
2
switch case tanlash operatoriga doir topshiriqlar
6 – Jadval
Takrorlanuvchi operatorlarga doir topshiriqlar
7-topshiriq while
1. Yig'indini hisoblang:
a) y=e
x
=1+x/1!+x
2
/2!+...+x
n
/n!+... .
.
2. Yig'indini hisoblang:
a) y=cosx= 1-x
2
/2!+x
4
/4!-...+(-1)
n
x
2 n
/(2n)!+... .
3. Bir-biridan farqli, uchtadan kam bo'lmagan natural sonlar ketma-ketligi
berilgan bo'lib, u 0 bilan tugallanadi. Shu sonlar ichidan eng kattasi va eng
kichkinasi topilsin.
4. Nol bilan tugaydigan, noldan farqli butun sonlar ketma-ketligida ishora
o'zgarishlari sonini aniqlaydigan programma tuzilsin. (Masalan, 1,-34,8,14,-5,0
kesmalar kesishmasida ishora 3 marta o'zgaradi).
5. Hadlar soni ikkitadan kam bo'lmagan nol bilan tugaydigan natural sonlar
ketma-ketligi berilgan. Shu sonlar ichidagi tub sonlarning yig'indisini
aniqlaydigan programma tuzilsin.
6. Berilgan natural sonning raqamlarini teskari tartibda yozishdan hosil
bo'ladigan sonni aniqlaydigan programma tuzilsin.
7. Berilgan natural sonning palindrom ekanligini, ya'ni o'ngdan o'qiganda ham,
chapdan o'qiganda ham bir xil son bo'lgan natural sonlarni aniqlaydigan
programma tuzilsin.
8.
O’nlik sanoq sistemasida natural p soni berilgan bo’lib uning
16
q
2
q
sanoq sistemasidagi ko’rinishi hosil qilinsin.
9. O’nlik sanoq sistemasidagi butun a va b sonlarining uchlik sanoq sistemasidagi
ko’rinishlarida birinchi raqamlari mos tushishi yoki yo’qligi aniqlansin.
10.
Butun m va n sonlari berilgan. Umumiy bo’luvchiga ega bo’lmagan
n
m
q
p
shartni qanoatlantiruvchi p va q butun sonlar topilsin.
11.
Musbat a haqiqiy soni va
4
1
3
1
2
1
1
s
...
n
1
+... qonuniyat berilgan. s>a
shartni qanoatlantiruvchi birinchi n soni chop etilsin.
12. Berilgan musbat a haqiqiy sonning raqamlari yig‘indisi topilsin.
13. Butun n (n>0) soni va n ta haqiqiy sonlar ketma-ketligi berilgan. Ketma-ketlik
monotonlikka tekshirilsin.
14. Berilgan natural sonning barcha tub bo‘luvchilari chop etilsin.
15. [2,n] (n>2) oraligidagi barcha tub sonlar chop etilsin.
16. Berilgan natural sonning mukammalligi, ya'ni o‘zidan boshqa musbat
bo‘luvchilarining yig‘indisi shu sonning o‘ziga tengligi aniqlansin. (misol
uchun, 6- mukammal, chunki 6=1+2+3).
17. A son va N butun son berilgan. Bir marta takrorlashdan foydalanib, 1+A + A
2
+
A
3
+ … + A
N
ni hisoblab ekranga chiqaring.
18. A son va N butun son berilgan. Bir marta takrorlashdan foydalanib, 1-A + A
2
-
A
3
+ … +(-1)
N
A
N
ni hisoblab ekranga chiqaring (shart amalidan
foudalanmang).
19. N butun son berilgan. Bitta takrorlanish operatoridan foydalanib,
s=1!+2!+3!+…+N! ni hisoblang.
20. N butun son berilgan. Bitta takrorlanish operatoridan foydalanib,
s=1+1/1!+1/2!+1/3!+…+1/N! ni hosoblang.
8-topshiriq for
Do'stlaringiz bilan baham: |