1-laboratoriya ishi analitik tarozida ishlashni o'rganish kerakli asbob va materiallar

Qattiq jismning zichligini aniqlash

1. 
   Tarozi ishga sozlanadi va qattiq jismning havodagi massasi (M₁) tortib olinadi (bir necha marta).
   
2. 
   Tarozi joylashgan qutiga uch oyoqli taglik kiritiladi va tarozining pallasiga ta’sir qilmaydigan qilib joylashtiriladi.
   
3. 
   Uch oyoqli taglik ustiga toza suv quyilgan idish qo’yiladi.
   
4. 
   Qattiq jismni ingichka ip yoki simga bog’lab tarozi ilmagiga ilinadi va suvga botirilib uning suvdagi massasi M₂ tortiladi (bunda suvga botirilgan jism idish devorlariga va tubiga tegmasligi kerak).
   
5. 
   Muayyan temperaturaga mos keluvchi toza suvning zichligi , havo zichligi  ning qiymatlari qo’llanma oxiridagi jadvaldan olinadi.
   
6. 
   O’lchash natijalarini (4) formulaga qo’yib,  ning qiymati hisoblanadi.
   
7. 
   O’lchash va hisoblash turli jismlar bilan bir necha marta o’tkazilib natijalari 1-jadvalga yoziladi.
   

1-jadval

Tartib raqami	M1 Kg	M2 Kg	 kg/m^3	 kg/m^3	 kg/m^3	 kg/m^3	E= 100%
1 2 3
O’rtacha

Sinov savollari

1. 
   Moddalar zichligini aniqlashda gidrostatik tortish usulining mohiyatini bayon eting.
   
2. 
   Arximed qonuni ifodasini yozing, ta’riflang va mohiyatini tahlil eting.
   
3. 
   Qattiq jismni suyuqlikka botirganimizda uning nimasi o’zgaradi ─ massasimi yoki og’irligimi?
   
4. 
   Jismning zichligi va solishtirma og’irligi geografik kenglik bo’yicha qanday o’zgaradi?
   
5. 
   A.Beruniy tomonidan minerallarning zichligi qanday topilgan?
   
6. 
   Jismlar zichligini aniqlashning gidrostatik usuldan boshqa qanday usullarini bilasiz?
   

Adabiyotlar

1. 
   S.P. Strelkov. Mexanika. T., 1977, § 98, 99
   
2. 
   I.V. Savelyev. Umumiy fizika kursi I-jild. T., 1973, § 14,15,16
   
3. 
   K.F. Parpiev, U.A. Abduboqiyev, U.Sh.Shukurov. Mexanika va molekulyar fizikadan praktikum, T., 1978, 48-52 betlar.