|
3. Tárbiyalıq islerdi shólkemlestiriw hám joybarlaw.
Tárbiya procesiniń mazmunın balalarǵa beriletuǵın ruwxıy -etikalıq bilimler sisteması, isenim, e 'tiqod, ıntızam, qulıq atvorning bir pútkil jaǵdayı quraydı. Ǵárezsiz Ózbekstannıń ǵárezsizlik hám perspektivası ushın belsendilik kórsetiwshi áwladtı tárbiyalaw mazmunı tamaman ózgeshe xarakter kásip etpekte:
— puqaralıq demokratiyalıq jámiyetin jırlaw mánisin ańlap alıwshı ;
— watanın mudamı túrli aǵıslardan qorǵaw etiwshi;
— diniy tolerantlıq hám miyir-muravvatli bolıw ;
— mámleket siyasatın túsiniw, oǵan fldoyi bolıw ;
— o'zligini ańǵarıw, ájdadlar miyrasların qádirlew;
— joqarıdaǵı kámal insanǵa tán sapalardı tárbiyalaw ;
— maqsettiń anıqlıǵı, onı tuwrı jóneltiriw mádeniyatı ;
— tárbiyashi-oqıtıwshı hám tárbiyalaniwshiniń sheriklik iskerligi;
— ózin ańǵarıw, ǵárezsiz pikirleytuǵın, e 'tiqodlilik.
Tárbiyalıq islerdiń mazmunında bir pútkil jantasıwdan bas maqset
— Milliy ǵárezsizlik ideyası : tiykarǵı túsinik hám principlerı programması“dagi ideyalardı balalardıń sanasında ayriqsha hám uyqas túrde sińiredi
— Xalqımızdıń bay dástúr, úrp-ádet, úrp-ádetleri hám babalarımız rnerosidan paydalanıw.
— Ózbekstan Respublikası Konstitusiyasında belgilep qoyılǵan ádalat, haqıyqat hám erkinlikti, isenim-ıqtıqattı tárbiyalaw.
— Jurt paraxatshiliqti, watan gúlleniwi, xalıq párawanlıǵı mánisin anıqlama beriw.
— Miyir-qayi’r-saqawatlılıq hám tolerantlıq.
Baslanǵısh klass oqıwshılarınıń tálim processinde tárbiyalıq iskerligin joybarlaw o 'ziga tán qaǵıydalarǵa iye:
a) klass komandasınıń tárbiyalanganlik dárejesin o 'rganish.
b) oqıwshılardıń shańaraqlıq turmısı, ata-ananıń perzent tárbiyalaw daǵı
minneti hám wazıypasın o 'rganish.
d) kúndelik ózgerislerge oqıwshılardıń munasábeti.
e) oqıwshılardıń shıǵısona milliy úrp-ádet, dástúrler haqqındaǵı bilim dárejesi.
f) qomusiy bilimparvar, oyshıllar hám de házirgi zaman shayır, jazıwchilarning dóretiwshilikotidan úlgi biliwleri.
Joqarıdagilarni anıqlawda sáwbet, anketa usıllarınan paydalanıw orınlı bolıp tabıladı. Sondaǵana hár bir oqıtıwshı -tárbiyashilerdiń ayrıqsha, bir-birine o 'xshamagan tárbiyalıq ilaj jobaları dúnyaǵa keledi. Bunday jobalar tárbiyalıq tásirge iye bolıp, gózlengen maqsetke eristira aladı.
Tárbiyalıq islerdi joybarlawdıń tiykarǵı faktorları;
- watanǵa muhabbat hám adamgershilik.
- Milliy ǵárezsizlik ideologiyasın qáliplestiriw.
- Fizikalıq bárkámallıq (saw áwlad ushın).
- Ata-analar menen islew.
- Ruwxıy tárbiya (ádep-etika).
- Gózzallıq tárbiyası.
- Ekonomikalıq tárbiya.
- Ekologiyalıq tárbiya.
Bul islerdi joybarlawda saylanatuǵın temalar tómendegi talaplarǵa juwap beriwi kerek:
1. Tárbiyalıq ilajlar jobası hám odaǵı temalar dáwir talabına juwap beriwi.
2. Saylanǵan temalar milliy hám ulıwma insanıylıq qádiriyatlar qamrovida bolıwı.
3. Tárbiyalıq ilajlar ajıralmaslıq qaǵıydasına ámel etilgen bolıwı.
4. Temalar oqıwshılardıń jası hám bilim dárejesine uyqas bolıwı.
Tárbiyalıq islerdi ámelge asırıw basqıshında oqıtıwshınıń juwapkerli jıldamları ádewirgine.
Birinshiden, programmada názerde tutılǵan islerdi tayarlanǵan ssenariy tiykarında onıń barıwına ońlawlar kiritip, wazıypasın ámelge asıradı hám gúzetip baradı.
Ekinshiden, oqıtıwshı pútkil jámáát hám ayırım tárbiyalaniwshilerdi gúzetip baradı, sebebi ol biladiki, tárbiyalıq jumıslar tárbiyalaniwshilerde arnawlı bir pazıyletlerdi rawajlantıradı, bul pazıyletlerdiń qálipleskenlik dárejesin anıqlawǵa múmkinshilik beredi.
Úshinshiden, oqıtıwshı shólkemlestirilgen máselelerdiń anıq hal etiliwin gúzetip baradı. Ulıwma, bul basqısh daǵı basqarıw iskerligi sabaqtaǵı áyne sonday iskerlikten kem parıq etedi, biraq ol quramalılaw, sebebi esapqa alıw, baqlaw hám kóplegen faktorlarǵa ońlaw kirgiziw kerek boladı :
— tárbiyalaniwshilerdi óziniń qatnasıwı menen shegaralap qoymaw kerek.
— tárbiyalaniwshilerge o 'z pikirleri hám sezimlerin erkin ańlatıwları ushın irkinish etpeslik kerek.
— hádiyselerdiń rawajlanıwın dıqqat menen baqlaw jáne onıń qadaǵalawdan shetke shıǵıwına jol qoymaw kerek.
— qabıl etiwge bolmaytuǵın háreketlerdi aqılǵa say hám waqıtında ońlaw.
— bolıp ótip atırǵan processni jaǵımpazlı túrde belgilep barıw kerek.
— nátiyjelerdi járiyalaw.
— jámáátlik talqılaw yamasa individual pedagogikalıq analiz hám de tabıs hám kemshiliklerdiń sebeplerin ashıw maqseti qóyıladı
Do'stlaringiz bilan baham: |
