|
4.Reklama hám reklama iskerligi
Reklama bul qandayda bir kárxana, ónim, xızmet túri, social iskerliginiń qandayda bir túrin ǵalabalastırıw maqsetinde qilinģan is bolıp tabıladı. Sol maqsette reklama sol kárxana yamasa social iskerliginiń qandayda bir-bir ónimine yamasa xızmet túrine keń jjámiyetshilitiń itibarın tartadı. Jaqsı islengen reklama bazar talabın aldınan kòre biliw hám bazar sharayatınan qarıydarlar toparin basqara alıw imkaniyatın beredi. Reklamanıń tariyxı úlken. Ol uzaq jıllar dawamında payda bolǵan ónimdiń qarıydarǵa jetip barıwdıń sınaqtan ótkerilgen usılların qollaydi. « Reklama – sawdanı háreketke keltiretuǵın kúsh» - degen sóz dizbeginiń qollaniwi kútilmegen jaǵday emes.
Ónimniń qarıydarǵa jetip barıwı xar gezek ham avtomatikalıq túrde ámelge aspaydı. Tek ónim qitshiliģi sharayatında ǵana bazar tuwri kelgen ónimdi « jutip» jiberiwi múmkin. Bunday túrde bazar talaptı payda etetuģun sapa, baha, máwsimiylik sıyaqlı ónimdiń áhmiyetli faktorların esapqa almaydı. Sonı atap ótiw zárúrk, ónim qitshiliģi waqtında olarǵa hám xızmet túrlerine bolǵan talap kòrinbey qalaberedi. Normal rawajlanıp atırǵan bazar sharayatında bolsa kòp ónimler, olardı qarıydarlar satıp alıwı ushın málim aktiv kommerciya úgit-násiyatlawı tayınlıǵınan òtiwi kerek. Mine soǵan reklama júdá kerek boladı. Ol òzine ajıratılǵan áhmiyetli rolni undeydi, yaǵnıy reklama eski talaplardı sindirip, qarıydarlardıń qiziģuwshiliģi hám máplerine tásir etiw arqali jańa talaplardı payda etedi. Mine sol tarika reklama talaptı payda etedi.
Reklamanıń tiykarǵı waziypası – arnawlı informaciyalardan paydalanıp ónim, xızmet túrleri hám olardıń satip aliw jayı haqqında informaciya beriw bolıp tabıladı. Lekin reklamanıń wazıypası tek bunıń menen shegaralanıp qalmaydi . Onıń òzine tànligi sonda, reklama informaciyani úgit-násiyatlaw menen birge júrgizedi. Sonday etip, aktiv reklama informaciya beretuǵın hám áyne waqta isendiriwshi, málim maqsetke qaratilģan bolıwı kerek. Sol túrdegi reklama talaptı málim jòneliske saladı, onı bir túrdegi xızmet hám ónimnen basqasina kòshiredi, talaplardı ashadı hám qarıydardıń niyetlerine tásir etedi. Reklama óndiriwshi, sawda hám qarıydar urtasida kommerciya informaciya almaslawına múmkinshilik beredi.
Reklama – bul ónim hám xızmet turiniń óndiris shıǵarıwdan sawda hám qarıydarǵa shekem bolǵan joli haqqındaǵı túrme-túr informaciyalar aģimi bolıp tabıladı.
Reklamanıń aqırǵı maqseti – bazarda usınıs qilinģan ónimlerdiń qarıydar tárepinen qabil qiliniw itimalin asırıw bolıp tabıladı. Reklama qilinip atirģan ónimlerdiń satılıwı, olardıń aldınan joybarlastırılǵan realizatsiya muģdari menen teń usip bariwi kerek. Bul sol sebepli ham áhmiyetliki, ónimlerge bolǵan talaptı esapqa almay reklama etiw talap hám usınıstıń bir-birine uyqas kelmewishe alıp keliwi múmkin. Bul maqset basqıshpa basqısh ámelge asıriladı. Xar bir basqıshda xar qıylı wazıypa qoyiladi: qarıydarlar diqqatin ónimge qosıw, olarda qiziģiwshiliq oyatıw, talaplardı qáliplestiriw, satip aliw múmkinshiligin kárxananıń qarıydar talabın atqara alıw múmkinshiligine qaratiw . Biraq reklamdaǵı psixologiyalıq faktorda bolıp tabıladı. Onıń tásir kúshi úlken. Mısalı, kòp qarıydarlar baxaģa ónimniń abroyi sapası dep gúresedi. Adamlar qimbatlaw tòlewge tayarlar, sebebi ónim ayrıqsha ózgeshelikin usınıs kirgizip atir. Reklama sanaat hám sawda kárxanaları mápleriniń uyqas túsiwi, xalıq talapları hám satip aliwdi ámelge asıwı, kommerciya siyasatınıń tez ámelge asıwına múmkinshilik beredi. Biraq, tek reklama ol yamasa bul ónimniń kòbeyiwine xızmet qilar eken dep oylaw naduris boladı. Qarıydardıń qararı sapa, baha, onıń jaylastırılıwı, hàm satilatuģin keyingi jaǵdayınan kelip shıǵadı.
Reklama, onıń natiyjeliligin asırıw talaplarına juwap beriwi kerek, yaǵnıy aniq hám haqqaniy, mánisli hám ilimiy tiykarlanǵan, kòp informaciyanı òz ishine alǵan hám didli, paydalı boliwi kerek. Reklamanı óndiriwshi ham, satıwshıda ámelge asırıwı múmkin. Bul túrde óndiriwshi oz reklamasin har tárepleme alıwshına qaratadi.
Sawda xızmetkerleri òzleri tayarlaģan ónimlerdi jaqsı biliwi kerek. Sol sebepli óndiriwshiniń reklaması qarıydarlarda kemrek sezim oyatadi, biraq kòbrek informaciya jetkeredi. Sawda reklaması bolsa qarıydarlarǵa atalǵan bolıp, ónim haqqındaǵı informaciya menen birge sawda mádeniyatı hám estetikasini asırıwǵa kòmeklesedi kerek. Joybarlaw, shòlkemlestiriw hám ulıwma reklama iskerligi, àsirese aniq ónimler reklaması tek bazar hám talaptı uyreniw sharayatındaǵana nátiyjeli bolıp tabıladı. Talap tez ózgeretuǵın yamasa ele talap qáliplespegen ónimlerge basqa reklama kerek. Reklama iskerliginiń informaciya kòlemi: ulıwma hám ayrıqsha ónimge bolǵan talap haqqındaǵı maǵlıwmatlardan (muģdar, struktura, qáliplesiw qásiyetlerinen), ulıwma ekonomikaliq informaciyalardan, islep shıǵarıw hám tutınıw tug'risidagi, sawda kon'yukturasidagi ózgerisler hám sawda xızmeti kórsetkishiniń jayı haqqındaǵı xabardan ibarat. Talap haqqındaǵı túrli informaciyalar reklama iskerliginde kuyidagilar ushın paydalanıladı :
reklama etiwge usınıs etilgen ónimdiń tańlawı, ónim reklamasınıń ekonomikaliq tiykarlanǵanlıǵı hám reklama etiwge joybarlastırılǵanlıǵı ;
reklama ilajların ótkeriw hám shólkemlestiriw;
reklama qurallarınıń adresin islep shıǵıw, reklamanıń qarıydarlar jaǵdayınan kelip shıǵıp kórsetiw, reklamanı jaylastırıw hám beriw kkanalların aniqlaw;
reklama etiw waqti hám aralıǵın aniqlaw;
reklamanıń psixologiyalıq hám ekonomikaliq tásirin bahalaw. Sonıń menen birge, reklamanıń wazıypasın, onıń dóretiwshilik jònelisin (strategiyasın ) de aniqlawimiz alıwımız zárúr.
Jònelisti tiykarlawda eń dáslep ónimdi óndiriste jetkilikliligin esapqa alıw, ónim rezervleri, úzliksiz támiyinlep tura alıw múmkinshiliklerin xam esapqa alıw kerek. Sonıń menen birge, basqa maǵlıwmatlarda áhmiyetli bolıp tabıladı, ónim bazarınıń kòlemi, onıń muģdardan ziyat rezervleri, ónimniń keleshegi hám t.b.
Do'stlaringiz bilan baham: |
