1. Kreditning to'lovlilik tamoyili

Tijorat banklarining foiz siyosatining asosiy jixatlari quyidagilardan iborat:
1. Foiz siyosatining asosiy maksad va vazifalari: foiz siyosatining asosiy maksadi foizsiyosatida anik belgilab kuyilgan bo’lishi lozim. Ayrim banklarda foiz siyosatining asosiymaksadi sifatida foiz risklarini boshkarish tizimini takomillashtirish belgilab kuyiladi,boshkalarida esa soffoizli daromad darajasini oshirish kursatiladi. 2. Foiz riskini yuzaga keltirishi mumkin bo’lgan xolatlar: bunday xolatlar odatdakredit kuyilmalarining xajmini keskin oshirilishi natijasida yoki kreditlarning bozorstavkalarini sezilarli darajada oshishi natijasida yuzaga kelishimumkin.
3. Foiz riskini boshkarish usullari: odatda bank amaliyotida foiz riskini asosiyboshkarish usullari sifatida foizli svoplardan keng foydalanadilar, kichik banklarda esa ko’proq kredit riskiga limitlar o’rnatish uslubidan foydalanadilar.
4. Foiz stavkalarini o’stirmaslik makomini belgilash tartibini joriy qilish
1. qaytarilish qonuni;
2. qiymatning saqlanish qonuni;
3. muvozanat qonuni- berilayotgan kreditlar va ularning resurslar taminoti ortasida muvozanat bo‘lishi kerak.
Kredit qonunlari


Kreditning bahosi tushunchasi
Tijorat banklarining daromad olish soxasi faoliyati uning foiz siyosati orkali amalga oshiriladi. Bank kredit bera turib mijozning foyda olishi uchun shart-sharoit yaratar ekan,demak, o’zining manfaatini xam amalga oshirgan bo’ladi. Banklar foiz siyosatini amalgaoshirishda omonatlar bo’yicha to’lanadigan foizni ularning o’zlari takdim etadigan ssudalaruchun oladigan ssuda foizidan pastroq qilib belgilaydi. Olingan va to’langan foizlarning summalari urtasidagi farq banklarning foydasini tashkil etadi.

Tijorat banklari xar bir aniq kelishuvlarida foiz me’yorini xisoblaganda quyidagilar e’tiborga olinadi:
ta’minlangan ssudalar bo’yicha eng kreditga layoqatli mijozlar uchun aniq muddatga
beriladigan bazaviy foiz stavkasining darajasini;
xar bir aloxida kelishuvning shartlarini inobatga olgan xolda tavakkalchilik uchun qo’shimcha to’lov.
Foiz stavkasi jalb qilgan mablag’lar bo’yicha kelishilgan daromadlilik stavkasidir.
Amalda mablag’larni jalb qilish turlari qancha ko’p bo’lsa ularni foiz stavkasi turlari ham shuncha ko’p bo’ladi. Misol, qarz oluvchi uy sotib olish maqsadida berib turilgan qarzpul uchun mazkur zayom bo’yicha foiz stavkasi to’laydi, bu o’z navbatida qo’yilganmablag’(nakd, mulk va boshqalar) bo’yicha foiz stavkasi deb yuritiladi; a bankni firmadan ushlayotgan stavkasi esa tijorat krediti bo’yicha foiz stvkasi deyiladi. Foizlarni hisoblashda tartib bo’yicha diskret(diskret foizlari) usulida; bunda hamhisoblash davrlari oy, chorak va yil sifatida qabul qilinadi.